ÖZ
MTA Genel Müdürlüğüne ait 201500014 no.lu ruhsatta Trakya Oligosen Havzası Kömür Aramaları Projesi
kapsamında sondajlı çalışmalar yapılmıştır. Ruhsat sahası İstanbul İli Silivri İlçesi sınırları
içerisinde 1/25 000 ölçekli F20-d2, F20-c1, F20-d3, F20-c4 paftalarında yer almakta ve 1999,75
hektarlık bir alan kaplamaktadır.
Kömür sahasında 2017 yılında 123 adet sondaj yapılmış olup 33.823,05 metre ilerleme
gerçekleştirilmiştir. Sondajlar neticesinde karotlardan derlenen 1041 adet örnek kaynak tahmininde
değerlendirilmiştir. Ruhsat sahasının güneydoğusunda bulunan İS-200 ve İS-202 no.lu sondajlar
kömürsüzdür. Yapılan çalışmalarda kömür kesen fakat istenilen kriterleri sağlamayan 16 adet
sondajdan 9 adedi (İS-174A, İS-189, İS-191, İS-193, İS-196, İS-249, İS-310, İS-319, İS-323) kömür
yayılım sınırının kenar kısmında kaldıkları için kömür yayılım alanına dahil edilmemiştir.
Kriterleri sağlamayan kalan 7 adet sondaj (İS-138, İS-152, İS-181, İS-201, İS-275, İS-326, İS-365)
kömür yayılım alanının iç kısmında yer aldıkları için kaynak tahmin hesabına dahil edilmişlerdir.
İS-197 no.lu sondajda orijinal numunede AID’i 1091 Kcal/kg olan tek bir numunenin kalınlığı 2,40
metredir. Sınır kalorinin (1100 Kcal/kg) altında olmasına rağmen kalınlığı göz önünde
bulundurulduğunda istisnai olarak kaynak tahmin hesabına dahil edilmiştir.
Ruhsat alanının temelini Paleozoyik-Mesozoyik yaşlı metamorfik kayaçlar ve şistler oluşturmaktadır.
Kömür damarları içeren Oligosen yaşlı Danişmen Formasyonu üzerine Miyosen Yaşlı Ergene Formasyonu
gelmektedir. Ergene Formasyonu üzerine uyumsuz olarak Pliyosen yaşlı Trakya Formasyonu yüzeyler.
Trakya Formasyonu üzerinde ise Kuvaterner yaşlı Alüvyonlar yer alır.
Bu ruhsat sahasında 1100 kcal/kg ve 1 metre üzeri damar ortalamaları değerlendirmeye alındığında;
ortalama orijinal AID 1547 kcal/kg olan yaklaşık 93.863.900 ton kömür kaynağı olduğu tahmin
edilmiştir. Sahaya ait ortalama kömür yoğunluğu 1,68 gr/cm3 ve ortalama kömür kalınlığı 3,17 metre
olarak hesaplanmıştır.
1
ÖZ
Kızılcahamam Belediyesi ile Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü arasında 25.11.2013 tarihinde
imzalanan sözleşme gereği, 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ve
Uygulama Yönetmeliği ve 24.09.2013 tarih ve 28775 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli
Sular Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre
içerisinde Kızılcahamam Belediyesi adına kayıtlı 06/2008/21-İ işletme ruhsat no.lu Kızılcahamam
maden suyu ve 06/2009/81 işletme ruhsat no.lu S.S. Aksak Köyü Tarımsal Kalkınma Kooperatifi
(ASKOOP)’ne ait Aksak-ASKOOP maden suyunun da yer aldığı Ankara- Kızılcahamam 06/2013/233 no.lu
işletme ruhsatlı jeotermal alana ait kaynak koruma alanları etüdü çalışmasının yapılması
amaçlanarak, jeotermal alanın çevresel etkilerle kirlenmesinin önlenmesi, korunması ve
geliştirilmesine yönelik jeolojik, hidrojeolojik, jeotermal ve jeokimyasal çalışmalar
gerçekleştirilmiş ve koruma alanlarının sınırları, bu alanların sınırları içinde uyulması gereken
kurallar, alınması gereken önlemler, izin verilebilecek hususlar belirlenmiştir.
Ankara-Kızılcahamam 06/2013/233 no.lu işletme ruhsatlı jeotermal alan ve içinde kaldığı bölgede,
temelde Permo-Triyas yaşlı düşük dereceli metamorfizma ürünü detritiklerden oluşan, kireçtaşı
olistolit ve olistostromları içeren Karakaya Grubu kayaları yer almaktadır. Bu temel birimler
üzerine diskordansla Jura-Alt Kretase zaman aralığında oluşmuş çökel kayaçlar oturmaktadır.
Bunların da üzerinde uyumsuzlukla Üst Kretase yaşlı olistostromal fliş karakterli birim yer
almaktadır. Bu birimleri Paleosen yaşlı granitik kayaçlar keserek yerleşmiştir. Bunlar üzerinde
Tersiyer yaşlı çökel ve volkanik kayalar diskordansla yer alır. İstifin en üstünü ise Kuvaterner
yaşlı alüvyon çökeller oluşturmaktadır.
Çalışma alanı bölgesel olarak Kuzey Anadolu fay kuşağının güneyinde Galatya volkanik kuşağı olarak
adlandırılan bölge içinde yer almaktadır. Kızılcahamam çevresinde yer alan fayların genel
doğrultusu KD-GB, KB-GD ve yaklaşık K-G şeklindedir. Bunların büyük çoğunluğu da normal atımlı
gravite faylarıdır. Bazılarında doğrultu atım bileşeni ve oblik atım özelliği görülmektedir.
Bunlardan K-G ve KD-GB doğrultulu büyük ölçekli bazı faylar sağ yönlü yanal atıma, KB-GD doğrultulu
olanlar ise normal atım bileşeni yanında sol yanal atıma sahiptirler. Ancak bölgede volkanizmaya
bağlı olarak da bir takım fayların oluşmuş olabileceği düşünülmekte olup kesin yönlerle
tanımlanacak bir fay sistemi gözlenmemiştir. Kızılcahamam çevresinde büyük dairesel yapı içerisinde
daha küçük çapta dairesel çökme yapıları ve ışınsal gidişli fayların (ideal olmasa da) bulunduğu ve
Kızılcahamam merkez olmak üzere fayların ışınsal nitelik gösterdiği, bu nedenle de bu bölgedeki
fayların tektonik etkinin yanı sıra volkanik etkiye de (belki bir sokuluma bağlı yükselme) bağlı
olabileceği düşünülmektedir.
Ankara-Kızılcahamam 06/2013/233 no.lu işletme ruhsatlı jeotermal alanda 1984 yılından günümüze
kadar ruhsat bilgilerine göre MTA Genel Müdürlüğü ve özel şirketler tarafından derinlikleri
180-1.556,5 m, sıcaklıkları 45-86 ºC arasında değişen 12 tane sıcak su üretim (MTA-1A, MTA-7,
KHD-1, KHD-2, KHJ-1, KHJ-2, KHJ-3, İHL-
1, İHL-2, İHL-3, AL-1, KKD-1) ve 1 adet reenjeksiyon kuyusu (MTA-1) açılmıştır. Açılan kuyulardan
günümüzde 8 tane üretim (MTA-1A, MTA-7, KHD-1, KHJ-1, KHJ- 3, İHL-2, İHL-3, AL-1) ve 1 tane
reenjeksiyon (MTA-1) kuyusu kullanılmaktadır. Sıcak su üretim kuyuları ısıtma, sera ve termal
turizm tesislerinde kullanılmaktadır.
Çalışma kapsamında, inceleme alanında yer alan mineralli su kaynakları (Kızılcahamam maden suyu ve
Aksak-ASKOOP maden suyu), bir adet soğuk su çeşmesi (soğuk su çeşme-1) ve bir adet dere su örneği
alınarak sıcak su kuyuları ile karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir.
Koruma alanı etüt çalışması kapsamında alanda aktif durumdaki sıcak su üretim kuyularından ve
reenjeksiyon kuyusundan (İHL-2, İHL-3, KHD-1, KHJ-1, KHJ-3, MTA-1A, MTA-7 ve MTA-1) akışkan
sıcaklıkları 63,2-78,3 ºC, pH değerleri 5,88- 7,79, elektriksel iletkenlik (EC) değerleri ise
904-3.140 µS/cm; mineralli suların (ASKOOP maden suyu ve Kızılcahamam maden suyu) sırasıyla
sıcaklık değerleri 23,8
ºC ve 35,2 ºC, pH değerleri 7,18 ve 7,26 ve elektriksel iletkenlik değerleri (EC) ise
2.420 µS/cm ve 4.790 µS/cm olarak ölçülmüştür. İnceleme alanında yer alan AL-1 kuyusu bakım
yapılmakta olduğundan koruma alanı etüt çalışması kapsamında örneklenememiş olup bu kuyuya ait
sadece Temmuz 2013’de Kurumsal Danışmanlık Çalışması kapsamında alınan su örneği değerleri
bulunmaktadır.
Koruma alanları çalışması kaynak ve sıcak su sondajlarının her türlü kirletici dış etkenlerden
korunması ve devamlılığının sağlanması amacıyla yapılmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada, doğal
çıkış ve kuyuların her türlü kirletici dış etkenlerden korunması ve sürdürülebilirliğinin
sağlanması, potansiyel alanın belirlenerek koruma altına alınması amacıyla, sahanın litolojik
özellikleri, kayaçların geçirimliliği, çatlak ve kırık sistemleri gibi unsurlar göz önüne alınarak
jeotermal kaynak koruma alanı sınırları, bu zon sınırlarında alınması gerekli önlemler ve izin
verilebilecek hususlar belirlenmiştir.
Ankara-Kızılcahamam 06/2013/233 no.lu işletme ruhsatlı jeotermal alanda yapılan koruma alanları
etüdü çalışmaları sonucunda belirlenen koruma alanları zonları ile uyulması gereken kurallara
dikkat edilmesi bölge için önemli bir ekonomik değer olan sıcak suyun, uzun yıllar kullanılabilmesi
ve gelecek nesillere aktarılabilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır.
Bu çalışma ile belirlenen I., II. ve III. derece koruma alanı sınırları 1/10.000 ölçekli topografik
harita üzerine işaretlenmiştir.
Rapor Özellikleri | |
Rapor No | 11725 |
Rapor Adı | ANKARA (KIZILCAHAMAM) 06/2013/233, 06/2008/21-İ, 06/2009/81 NUMARALI İŞLETME RUHSATLARINA İLİŞKİN KAYNAK KORUMA ALANI ETÜT RAPORU |
Konu | JEOTERMAL |
Yer - Konum | ANKARA-KIZILCAHAMAM |
Dil | TÜRKÇE |
Yayın Tarihi | 2014 |
Yazarlar | Nilgün DOĞDU Artun ORAKCI Murat AKAR Yunus DURAN |
ANKARA (KIZILCAHAMAM) 06/2013/233, 06/2008/21-İ, 06/2009/81 NUMARALI İŞLETME RUHSATLARINA İLİŞKİN KAYNAK KORUMA ALANI ETÜT RAPORU
- Markalar MTA
- Ürün Kodu: DR11725
- Stok Durumu: Stokta var
-
617,20TL
Etiketler: ANKARA (KIZILCAHAMAM) 06/2013/233, 06/2008/21-İ, 06/2009/81 NUMARALI İŞLETME RUHSATLARINA İLİŞKİN KAYNAK KORUMA ALANI ETÜT RAPORU