Amasya Vilayetinde Kurulması Kararlaştırılan Bir Tuğla Fabrikası İçin Lüzumlu Kil Zuhurlarının Etüdü

Dr. H.Rupprecht

Önsöz
       Uzun zamandan beri, Amasya Vilayeti dahilinde, tuğla ve kiremit imal eden büyükçe bir fabrikanın kurulması planlaştırılmaktadır. MTA Enstitüsü tarafından, Amasya Vilayeti dahilinde bulunan muhtelif zuhurlara ait hammaddelerin (kil) yeniden etütleri yapılmıştır.
       Analiz neticeleri kısmen müsait idi.
       Bir sürü ufak, münferit zuhurların hammaddeleri, halen Amasya vilayeti dahilinde bulunan daha ufak çaptaki atölyelerde tuğla ve kiremit imalinde kullanılmaktadır (Bilhassa Turhal, Merzifon ve Amasya'da).
       Tuğla ve kiremidin; büyük miktarda, fabrikada imal olunması, bilindiği üzere, iktisadi bakımlardan (nakliye, kömür vs.) pek büyük önem taşımaktadır.
       Daha müsait yerde bulunan az iyi hammaddeye ait büyük bir rezerv, ekseriya, daha ufak, iktisadi bakımdan daha gayri müsait vaziyette bulunan bir yatağa tercih olunmalıdır. Hele bu yatak biraz daha iyi bir hammadde verirse.
       MTA Enstitüsü'nün Amasya Vilayeti dahilinde şimdiye kadar yaptığı etütlerin neticesine göre, bilhassa iyi hammadde ancak pek gayrı müsait vaziyette bulunan yerlerde ve ancak daha ufak mıntıkalarda tezahür etmektedir. Şu halde bu gibi hammadde bizim planlarımız için nazarı itibara alınamayacaktır veya ancak, bilhassa yüksek değerli maddeler (künk boru, ateşe dayanıklı tuğla veya buna benzer şeyler) imal edilmesi lazım geldiği takdirde nazarı itibara alınabilecektir. Bu gibi hallerde, bu hammaddelerin bir fabrikaya nakli, değerini karşılanacaktır.