MERZİFON (AMASYA) DOLAYININ JEOLOJİSİ

ÖZET
        İnceleme alanı, Amasya İli'ne bağlı Merzifon, Gümüşhacıköy, Suluova, Samsun İli'ne bağlı Havza ve Çorum İli'ne bağlı Mecitözü İlçeleri dolayını kapsar. Çalışma alanında en yaşlı birimler "Beke Metamorfikleri" adı altında incelenmiş olup, yeşil şist fasiyesinde metamorfizma geçirmiş çok çeşitli kayaları içerir. Permiyen tarafından diskordan olarak üstlenir. Gelinsini Formasyonu olarak adlanan birim detritik ve kireçtaşı litolojisinde olup yaşı Üst Permiyen'in üstüdür. Çalışma alanının güneyinde oldukça yayılımlı olan Permo-Triyas yaşlı, olistostromal yapılı, kumtaşı, kiltaşı, konglomera, marn ve kireçtaşı ardalanımlı Boğazkaya Formasyonu Permiyen yaşlı kireçtaşı olistolitler içermektedir.
        Mesozoyik: Jura yaşlı kireçtaşı, Kretase yaşlı ofiyolitler ve Üst Kretase (Senoniyen) yaşlı;
        a. Fliş,
        b. Kireçtaşı,
        c. Volkano sedimenterlerle temsil edilmiştir.
        Jura (Genellikle Üst Jura) yaşlı kireçtaşları çoğun doğrudan metamorfitler üzerine diskordanslıdır. Kireçtaşları (Ağılönü Formasyonu) otokton ve bazen de allokton olarak incelenmiştir. Üst Jura-Alt Kretase sonrası ile Kampaniyen öncesinde bölge büyük ölçüde ofiyolit yerleşimine maruz kalmıştır. Ofiyolitlerin üzerine gelmemekle birlikte bölgede süreklilik göstermesi nedeniyle ofiyolit yerleşimi sonrası çökelen ilk birim, konglomera-kumtaşı-marn-kireçtaşı ardalanımlı Hırsızkayası Formasyonu'dur. Üstüne uyumlu olarak, volkano sedimenterlerden oluşan Ağıl Formasyonu gelir. En üstte ise göreceli olarak krem renkli kireçtaşlarından oluşan Teknekaya Formasyonu yer alır.
        Paleosen'in incelenemediği çalışma alanında Eosen yaşlı birimler geniş alanlarda yüzeylenir. Bölgesel litolojik farklılıklar sunması nedeni ile kuzey ve güney diye iki bölümde incelenmiştir.
        Merzifon Ovası kuzeyinde kalan kesimde 7 formasyon, güneyinde ise bir formasyon ve iki üye ayırtlanmıştır. Kuzey kesimin en altında kömürlü sığ denizel çökellerden oluşan Alt Eosen yaşlı Çeltek Formasyonu yer alır. Üste doğru sırasıyla Armutlu Formasyonu, volkanik elemanlı konglomera ve kumtaşından oluşan Bayat Formasyonu, kireçtaşı, kumtaşı türlerden oluşan Osmanoğlu Formasyonu, koyu renkli, volkanit katkılı kumtaşı, çamurtaşı, kireçtaşından oluşan Derealan Formasyonu, genellikle aglomera ve tüflerden oluşan Kuzuluk Formasyonu ve onunla düşey-yanal geçişli Peynirçayı Volkanitleri yer alır.