ARMUTLU YARIMADASININ DOĞU KESİMİNİN JEOLOJİSİ

1. GİRİŞ
        Armutlu Yarımadası, İzmit Körfezi-Sapanca Gölü-Adapazarı Ovası çöküntüsü ile kuzeyden, Gemlik Körfezi-İznik Gölü-Pamukova Çöküntüsü ile güneyden sınırlanmış, Marmara Denizi'ne doğru doğu-batı yönünde uzanan bir çıkıntı oluşturur (Şekil 1). Armutlu Yarımadası'nın jeolojisini incelemeyi amaçlayan bu projede, doğuda Sakarya Nehri'nden batıda yarımadanın ucuna kadar uzanan bölgede 1/25.000 ölçekli harita alımı ile birlikte çalışmalar sürdürülmektedir. 1984 ve 1985 yıllarında Adapazarı ve Geyve Kamp Merkezleri'nden yürütülen çalışmalarda özellikle yarımadanın doğu kesimleri haritalanmıştır. Bu rapor Armutlu Yarımadası'nın doğu kesiminin (Boyalıca-Karamürsel-Sapanca-Mekece arası) jeolojisini kapsamaktadır (Şekil 1).
        Armutlu Yarımadası Pontidlerin batı kesiminde ve Kuzey Anadolu Fayı'nın çatallanıp oldukça karmaşık yapısal unsurlar oluşturduğu bir bölgede yer alır. Kuzey Anadolu Fayı'na bağlı olarak gelişmiş çöküntü zonları ile sınırlanan, çevresine göre oldukça yüksek dağlık bölgelerden biridir. Sapanca Gölü güneyindeki Kel Tepe (1600 m) yörenin en yüksek zirvesidir. Doğu-batı yönünde uzanan bu yükselimler, kuzey ve güney hava koşulları arasında doğal bir engel oluşturur. Kuzeye bakan yamaçlar genellikle sisli ve yağışlı olmalarından dolayı yoğun bir bitki örtüsü ile kaplıdır. Güney yamaçlar ise önemli oranda daha sıcak ve kurudur. Bitki örtüsü ise buna koşut olarak az ve cılız olarak gelişmiştir.