MAZIDAĞI FOSFATLARINDAN URANYUM KAZANILMASI RAPOR 1. KATIDAN ÖZÜTLEME ÇALIŞMALARI

ÖZET
        Bu raporda, en önemli fosfat yatağımız olan Mazıdağı Fosfatları'nın gübre üretimimizde endüstriyel boyutlarda kullanımına geçildiğinde, içerdiği uranyumun da yan ürün olarak kazanılabilmesi için, ilk aşamayı oluşturan "Katıdan Özütleme" konusunda yapılan deneysel çalışmalar sunulmuştur.
        Ön deneylerde, Dairemizce fosfat zenginleştirmesi işlemleri sürdürülen Mardin-Mazıdağı-Karataş Bölgesi Semikan Seviyesi'ne ait -2 mm'lik fraksiyondan alınan ve %30, dolayında P₂O₅ içeren % 0.0050 U₃O₈ tenörlü örnekler kullanılmıştır. Daha sonra Etibank Mazıdağı Fosfat Konsantresi Üretim Tesisi'nden temin edilen %28.4 P₂O₅ ve %0.0046 U₃O₈ tenörlü fosfat konsantresi ile laboratuvar çapta katıdan özütleme deneyleri tamamlanmıştır.
        Optimal koşullar olarak saptanan; -0.6 mm tane boyutu, K/S (Katı Sıvı Oranı)=5/8 (gr/cc), 2 saat karıştırma, 80°C -> Min (55-60)°C ve (900 kg H₂SO₄-0.45 kg Oksidan (KClO₃))/ton fosf. kons. harcamasında fosfatın %93'ü, uranyumun da %72'si çözelti fazına alınabilmiştir. Orjinal örnekteki U₃O₈ tenörünün beklenen ortalamadan (% 0.0070-80 U₃O₈) daha az olması nedeni ile elde edilen çözeltilerin uranyum içeriklerinin 35-45 ppm U₃O₈ gibi düşük değerde olacağı anlaşılmıştır.
        Akdeniz Gübre A.Ş'ce Mazıdağı Fosfatları'ndan üretilmiş olan fosforik asitten uranyum kazanılmasına yönelik çalışmalarımız 1985 yılında sürdürülecektir.