ÇANKIRI BÖLGESİ KAYA TUZU ETÜT VE ARAMALARI RAPORU

1. ÖZET
        Çankırı Bölgesi'nde Tekel Genel Müdürlüğü ile MTA Enstitüsü Genel Direktörlüğü arasında yapılan protokol uyarınca 1977 yılında başlayan kaya tuzu etütleri 4 yıl devam ederek 1900 yılında bitirilmiştir. Kaya tuzu işletmesinin bulunduğu alanın 1/25.000 ölçekli 300 km² jeolojik etüt, ayrıca 300 km² prospeksiyon etüdü yapılmıştır. Daha sonra işletme civarının 1/5.000 ölçekli 16 km2'lik ayrıntılı jeoloji haritası tamamlanmıştır. Haritalarda kaya tuzu mostralar, tuzlu kaynaklar,yapılan yarma ve galeriler gösterilmiş, açılan sondaj yerleri işaretlenmiştir.
        Çalışma alanında Tersiyer ve Kuvaterner çökelleri yüzeylenmektedir. Özellikle İnoik ve Bayındır Formasyonu ile arada tuzun yer aldığı evaporitik zon saptanmıştır. Bu zon alttan ve üstten tedricen jipsin egemen olduğu düzeylere geçmektedir. Kaya tuzunun oluştuğu birim kil, marn ve jips bantlarından ibarettir. Evaporitik zon tuzun yoğun olduğu anatuz ve şist taşı-marn-kil ve jips ara katkılarından dolayı tuzun ince kaldığı ikincil tuz olarak ayrılmaktadır. Kaya tuzunun oluşumu Üst Oligosen'de lagüner ortam ve kurak iklim koşullarında gerçekleşmiştir.
        Tuz Bölgesi kabaca iki işletme birimine ayrılabilir. Birincisi Tuz Mağarası'nı içine alan, pek mostra vermeyen ve derin sondajlarla denenen Kapalı İşletme Sahası, ikincisi üzerindeki örtü tabakasının alınmasıyla büyük çapta ortaya çıkan ve çok mostra veren, hafriyat ve sığ sondajlarla denenen Açık İşletme sahasıdır.
        Çankırı yöresinde TEKEL adına Enstitümüz tarafından yapılan çalışmaların yanı sıra TEKEL'den Tuz işletme ruhsatı alınan açık işletme sahasında da PETKİM'ce arama faaliyetlerinde bulunulmuş, bu amaçla açılan 7 adet sondaj kuyusunun ikisinde tuz kesilmemiş, geriye kalan beş kuyuda ise önemli miktarda tuz ortaya çıkarılmıştır. Örtü kalınlığının 10-30 m olduğu bu sahada açık işletme yapılabileceği anlaşılmıştır.
        Tuzun kalitesi ve tenörü yek büyük çapta değişiklik göstermemektedir. Açık olarak işletilmesi düşünülen küçük sahada 8 milyon, kapalı olarak işletilebilen çok büyük sahada da 800 milyon ton tuz saptanmıştır. Çalışmaların sonucunda kaya tuzunun yayılımı ve kalın tabakalı durumu, yüksek rezerv ve potansiyeli ortaya konmuştur.