ÖZ

Kırşehir İl Özel İdaresi ile Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü arasında 05.09.2014 tarihinde 

imzalanan sözleşme gereği, 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ve 

Uygulama Yönetmeliği ve 24.09.2013 tarih ve 28775 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli 

Sular Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik hükümlerine göre 

Kırşehir İl Özel İdaresi’ne ait 1/25.000 ölçekli J32-d1 ve J32-d2 paftalarında bulunan, 2014/1 

no.lu jeotermal kaynak işletme ruhsatında kaynak koruma alanları etüdü çalışmasının yapılması 

amaçlanarak, jeotermal alanın çevresel etkilerle kirlenmesinin önlenmesi, korunması ve 

geliştirilmesine yönelik jeolojik, hidrojeolojik, jeotermal ve jeokimyasal çalışmalar 

gerçekleştirilmiş ve koruma alanlarının sınırları, bu alanların sınırları içinde uyulması gereken 

kurallar, alınması gereken önlemler ve izin verilebilecek hususlar belirlenmiştir.

İnceleme alanının temelinde Paleozoyik-Mesozoyik yaşlı, Kırşehir Masifi olarak bilinen metamorfik 

kayalar ile bu birimleri kesen Baranadağ Granitoyidi bulunmaktadır. Kırşehir Metamorfitleri 

litostratigrafik olarak Kalkanlıdağ Formasyonu, Kervansaray Formasyonu ve Bozçaldağ Formasyonu 

olarak adlandırılan birimlere ayrılmıştır. Birbirlerine yanal ve düşey olarak geçiş gösteren bu 

birimler, düşük-orta basınç/yüksek sıcaklıklı yeşilşist-amfibolit fasiyesinde metamorfizmaya 

uğramışlardır. Bu temel birimler üzerinde ise Senozoyik-Tersiyer yaşlı çökel birimleri uyumsuz 

olarak bulunmaktadır. Bu çökel birimler, Eosen yaşlı çakıltaşı, kumtaşı, çamurtaşı, silttaşından 

oluşan Baraklı Formasyonu ile Üst Miyosen-Pliyosen yaşlı, karasal klastik, volkanik ve karbonat 

kayalarından oluşan Kızılırmak Formasyonu’dur. Tüm bu birimler üzerinde, Kuvaterner yaşlı alüvyon 

ve travertenler uyumsuz olarak bulunmaktadır.

Hersiniyen ve Alp orojenezleri etkisinde kalan inceleme sahası ve çevresinde sıkışma ve gerilme 

rejimli tektonik hareketler sonucunda, gerek paleotektonik ve gerekse neotektonik dönemde faylar, 

kıvrımlar, bindirmeler ve açılma çatlakları oluşmuştur. İnceleme sahası ve çevresinde sıkışma 

tektoniğinin ürünleri, özellikle metamorfik masif içinde, yaygın bir şekilde görülmektedir. Çok 

sayıda kıvrım ve önemli bir bindirme yapısı izlenebilmektedir. Kuzeyde Naldöken dağındaki şist ve 

mermerler içindeki batıya devrik bir kıvrım ve bunun kanatlarında çok sayıda daha küçük kıvrımlar 

açıkça gözlenebilmektedir. Doğuda Kervansaray Dağı güneyinde bulunan senklinal ise genelde doğuya 

devrik görülmektedir. Yine temel birimler içersinde gözlenebilen genel doğrultuları KB-GD olan 

birçok doğrultu atımlı faylar da bulunmaktadır. Bu tektonik yapılar sahanın sıkışma dönemine ait 

oluşuklardır. Naldöken ve Kervansaray dağlarında görülen tektonik oluşuklar topluca ele alınırsa, 

kıvrımlar Kervansaray’da KD doğrultu ve KB dalımlıdır. Her iki dağ sırası arasındaki kesimde ise 

K-G doğrultu ve K dalımlı bir kıvrımın yer aldığı ve Naldöken’in batıya doğru gelişen yine K-G 

doğrultulu K dalımlı daha büyük bir kıvrımın olabileceği bir model çıkarılabilir. Kırşehir 

masifinin genel tektonik oluşumu ise şöyledir; sıkışma sürecinin en şiddetli döneminde doğrultusu 

düşeye yakın güneye dalımlı K-G uzanımlı kıvrımlar gelişmiştir. Yükselme aşamasında da orta 

şiddetli sıkışma doğrultusundaki sıkışmanın şiddetini artırmasıyla D-B doğrultulu ters fay 

gelişmiştir. Eosen sonunda bölgenin yeniden canlanan sıkışma sürecinde en şiddetli sıkışma K-G 

yatay doğrultuda yer almış, en zayıfı ise düşey doğrultuda yerleşmiştir. Doğrultular bu yenilenme 

sürecinde  D-B  ters  fayı  bir  bindirme  fayına  dönüşmüş  kuzeydeki  blok  güneydekinin

üzerine bindirmiştir. Kırşehir-Terme ve çevresinde ise sahanın çoğunluğu Üst Miyosen- Pliyosen 

yaşlı karasal çökel birimleri ile örtülü olduğundan, alanda tektonik yapılar ile ilgili hiçbir 

yapısal iz gözlenememiştir. Sadece Terme bölgesinde sahadaki sıcak suların da oluşumuyla ilgili 

olan KKD-GGB doğrultulu uzanan bir kırık bulunmaktadır. Bu kırık Canik (1991), tarafından hidrolik 

oluk olarak adlandırılmış, ancak sıkışma rejimi etkisi altında kalan sahada bu kırığın açılma 

çatlağı olabileceği de düşünülmektedir.

Kırşehir İl Özel İdaresi’ne ait kuyularda gerçekleştirilen ölçümlerde suların sıcaklıklarının 

33,7-58,4 C arasında değişmekte olduğu ve en yüksek sıcaklıkta akışkanın T-1 kuyusundan elde 

edildiği belirlenmiştir. Sahada örneklenen suların pH değerleri 6,71- 7,58 arasında, elektriksel 

iletkenlik (EC) değerleri ise 1.124-2.390 µmho/cm arasında değişmekte olup Kırşehir İl Özel 

İdaresi’ne ait kuyular mineralce zengin sulara sahiptir.

Koruma alanları çalışması kaynak ve sıcak su sondajlarının her türlü kirletici dış etkenlerden 

korunması ve devamlılığının sağlanması amacıyla yapılmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada da, 

kuyuların her türlü kirletici dış etkenlerden korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması, 

potansiyel alanın belirlenerek koruma altına alınması amacıyla, sahanın litolojik özellikleri, 

kayaçların geçirimliliği, çatlak ve kırık sistemleri gibi unsurlar göz önüne alınarak jeotermal 

kaynak koruma alanı sınırları, bu zon sınırlarında alınması gerekli önlemler ve izin verilebilecek 

hususlar belirlenmiştir.

Kırşehir İl Özel İdaresi’ne ait 2014/1 no.lu jeotermal kaynak işletme ruhsatında yapılan koruma 

alanları etüt çalışmaları sonucunda belirlenen koruma alanları zonları ile uyulması gereken 

kurallara dikkat edilmesi bölge için önemli bir ekonomik değer olan sıcak suyun, uzun yıllar 

kullanılabilmesi ve gelecek nesillere aktarılabilmesi bakımından büyük önem taşımaktadır.

Bu çalışma ile belirlenen I. ve II. derece koruma alanı sınırı 1/2.500 ölçekli imar planı üzerine, 

III. derece koruma alanı sınırı ise 1/50.000 ölçekli topografik harita üzerine işaretlenmiş, zon 

sınırlarında alınması gereken tedbirler ve öneriler ile birlikte izin verilecek hususlar tespit 

edilmiştir.