1. ÖZ

MTA Genel Müdürlüğü ile Niğde İl Özel İdaresi arasında, ücretli işle kapsamında yapılan sözleşme 

gereği, Niğde-Merkez ve Niğde-Ulukışla-Çifteha bölgelerinde yer alan beş adet jeotermal ruhsatlı 

sahada jeoloji ve jeofizik etütle yapılmıştır.

2014-33-43 kod numarasıyla gerçekleştirilen bu çalışmaya konu olan jeoterma ruhsatların bir tanesi 

Niğde-Merkez bölgesinde, dört tanesi ise Niğde-Ulukışla-Çifteha bölgesinde yer alır.

Birbirinden farklı iki bölgede yapılan jeolojik etütlere göre, farklı iki jeoloji istifin 

varlığından bahsetmek söz konusudur.

Niğde-Ulukışla-Çiftehan sahaları ve yakın civarında jeolojik istifin temelin Mesozoyik yaşlı 

Katrancı Formasyonu oluştururken, stratigrafik olarak bunun üzerin uyumsuzlıkla gelen Çiftehan 

Formasyonu Üst Paleosen-Alt Eosen yaştadır. Üs Paleosen-Alt Eosen yaşlı Çiftehan Formasyonu üzerine 

yine uyumsuzlukla gele Kuvaterner birimleri ise yamaç molozları ve güncel alüvyonlardan ibarettir.

Niğde-Ulukışla-Çiftehan sahalarında, jeotermal sistemin rezervuar kayaların Katrancı Formasyonu 

oluşturur. Ayrıca, Çiftehan Formasyonu’nun kireçtaşı seviyeler de ikincil rezervuar özelliklerine 

sahiptir. Çiftehan Formasyonu’nun fliş karaterindek killi seviyeleri ise jeotermal sistemin örtü 

kaya özelliklerini gösterecek litolojidedir Jeotermal sistemin muhtemel ısı kaynağı Çiftehan 

Formasyonu’nun hem alt kısmında hem üst kısmında izlenen volkanik malzemelerin kaynağı olan 

volkanizma olup sahaların güneyinde yer alan bindirme zonu ve buna bağlı olarak gelişen tektonik 

hatla ısı transferi ve akışkan üretimi anlamında önem arzeder.

Niğde-Ulukışla-Çiftehan sahalarından İR: 01 no.lu ruhsat sahası içinde, Çifteha yerleşim merkezi 

içerisinde yer alan eski hamamların bulunduğu bölgede, birbirlerin çok yakın durumda bulunan ve 

sıcaklıklarının 53-53,5 °C, toplam debilerinin ise 5,5 l/ olduğu ilgili çalışanlar tarafından ifade 

edilen dört adet doğal çıkış bulunmaktadır. B dört kaynağa ait suların biraraya getirilerek 

kullanıldığı görülmüştür. Kaynak bölgesin yakın alanlarda MTA Genel Müdürlüğü tarafından 1991 

yılında açılmış ÇF-1 ve 199 yılında açılmış ÇF-2 isimli sıcak su sondajları yer almaktadır.

Niğde-Merkez sahası ve yakın civarında jeolojik istifin temelini Paleozoyik yaşl metamorfik 

kayaçlar oluştururken, stratigrafik olarak bunun üzerine uyumsuzlukla Melendiz Grubu olarak 

adlandırılan Miyosen-Üst Miyosen yaşlı kayaçlar gelir Melendiz Grubu kayaçları üzerinde ise yine 

uyumsuzlukla Kuvaterner yaşlı alüvyo yelpazesi, yamaç molozları ve güncel alüvyonlar yer alır.

Niğde-Merkez sahası (AR: 27) ve yakın civarında jeotermal sistemin rezervua kayalarını ruhsat 

sahası içerisinde mostrası bulunmayan, fakat çalışma sahasının G kısmında   izlenen   Paleozoyik   

yaşlı   Aşağıgedik   Formasyonu’na   ait   mermerler oluştururken,   uyumsuzlukla   bunların   

üzerine   gelen   Miyosen-Üst   Miyosen   yaşl Melendiz  Grubu  kayaçlarının  killi,  siltli,  

tüf-tüfitli  seviyeleri  ile  Kuvaterner  yaşl alüvyonlar örtü kaya özelliği gösterirler. Sistemin 

ısı kaynağının ise bölgede yer ala Melendiz  Dağı  volkanizması  ile  ilgili  olması  yüksek  

ihtimallidir.  Ruhsat  sahası  v civarında Yaklaşık D-B, K-G, KB-GD ve KD-GB doğrultulu kırık 

hatları mevcuttur Saha içerisinde halen akış halinde olan jeotermal bir kaynak yoktur. Ancak, soğuk 

amaçlı açılmış 27,2 ve 27,8 °C sıcaklıklara sahip, kükürt kokulu-gazlı üretimi olan ik sığ kuyu 

vardır.

Niğde-Merkez (NM-1, NM-2) ve Çiftehan (NUÇ-1, NUÇ-2, NUÇ-3) jeoterma ruhsat sahalarından toplam beş 

adet su numunesi alınarak kimyasal  analizler yapılmıştır. Kimyasal analiz sonuçlarınına göre, 

NUÇ-1 numunesi CaCO3’lı bir su olu kireçtaşı akiferini yıkayarak yüzeye ulaşmaktadır. NUÇ-2 ve 

NUÇ-3 numunelerin bakıldığında ise suyun Na2SO4’lı olduğu görülmektedir. Çiftehan sularına gene 

anlamda bakıldığında karbonat sertliği, karbonat olmayan sertlikten büyük olup CaCO3’lı sular 

olarak sınıflandırılabilirler. Bu sularda zamanla kabuklaşma olmas olasıdır. Niğde-Merkez NM-1 

numunesi CaCO3’lı bir su olup kireçtaşı akiferin yıkayarak yüzeye ulaşmaktadır. NM-2 numunesinde 

ise suyun CaSO4’lı olduğ görülmektedir. Genel anlamda bakıldığında karbonat sertliği, karbonat 

olmaya sertlikten büyük olup, CaCO3’lı sular olarak sınıflandırılabilirler. Niğde-Merke sularının 

çürütücü özelliğe sahip olduğu söylenebilir.

Jeolojik etütler sonrası belirlenen nokta ve alanlarda alınan DES (Düşey Elektri Sondajı) ölçüleri 

eğrisel, görünür eş özdirenç, elektrik yapı kesitleri, taban topoğrafyas (rezervuar girişi) ve 

seviye haritaları şeklinde değerlendirilmeye alınmıştır. Yapılan tü değerlendirmeler (Jeolojik, 

jeofizik) sonucunda, Niğde-Merkez  AR: 27 no.lu ruhsa sahasında N42 ve N17 DES ölçü noktalarında 

olmak üzere iki adet, Niğde Ulukışla Çiftehan İR: 01, AR: 26, AR: 30, AR: 38 ruhsat sahalarından 

İR: 01 no.lu ruhsa sahasında B01 ve C01, AR: 38 no.lu ruhsat sahasında ise B05 DES ölçü noktalarınd 

olmak üzere toplam beş adet araştırma sondajı önerilmiştir.