ÖZET

Akçal (İvrindi/Balıkesir) S:202100265 no’lu ruhsat sahası, 685,09 hektarlık bir alanı 

kaplamaktadır. İnceleme alanı, Balıkesir ilinin yaklaşık 30-32 km kadar batı-güneybatısında, 

İvrindi ilçesinin ise 5 km kadar doğu-kuzeydoğusunda, Kınık, Akçal, Akçalören ve Erikcikömürcü 

mahalleleri sınırları içinde bulunmaktadır. Ruhsat sahası, Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel 

Müdürlüğü tarafından yürütülen “Biga Yarımadası ve Güneyi Polimetal Maden Aramaları Projesi” 

kapsamında geliştirilmiştir. Ulaşım olarak, İvrindi ilçesine 5 km, Balıkesir iline 32 km, Balıkesir 

Havaalanına yaklaşık 32 km ve Balıkesir-Edremit Kocaseyit Havaalanına ise yaklaşık 60 km yol 

mesafesinde yer almaktadır. Ruhsat sahasının batı- kuzeybatısında yer alan 193,37 hektarlık alan 

2016 yılında S: 201600240 (ER: 3326585) no’lu ruhsat sahası olarak ve ruhsat sahasının 

doğu-güneydoğusunda yer alan 562,51 hektarlık alan ise 2018 yılında S: 201800914 (ER: 3364364) 

no’lu ruhsat olarak MTA’ya kazandırılmıştır. Birbirinin mücaviri olan her iki ruhsat sahası S: 

202100265 (ER: 3407287) no’lu ruhsat sahası olarak 27.06.2019 tarihinde birleştirilmiştir. MTA’ya 

kazandırılan ruhsat sahasının batı-kuzeybatı kısmında yer alan 562,51 hektarlık alanda, 2016 

yılında yapılan 1/5000 ölçekli maden jeolojisi çalışmalarında alınan kayaç jeokimya numunelerinin 

analizlerinde yüksek As-Sb değerleri alınmıştır. Sahada gözlemlenen alterasyon zonlarının 

devamlılığı ve alınan kayaç jeokimya numunelerinde yüksek As-Sb değerlerinin alınması, sahada altın 

potansiyeli olabileceğine işaret etmektedir. Altın cevherleşmesinin derinlik/devamlılıklarını 

araştırmak amacıyla 2017 yılında 5 lokasyonda toplam 1064,30 m karotlu sondaj yapılmıştır. 2017 

yılında yapılan istikşaf sondajlarında belli zonlardan altın değerinin elde edilmesi sonucunda 

sahanın diğer kısımlarının da alterasyon özellikleri, element içerikleri ve mineralojisini 

aydınlatmak amacıyla toprak numunesi alınmıştır. 2018, 2019 ve 2020 yıllarında daha önce 

belirlenmiş zonların yanal ve düşey devamlılıklarını belirlemek, kaynak hesabı yapabilmek için 121 

lokasyonda 34.775,30 m karotlu maden sondajı gerçekleştirilmiştir.

Cevherleşmenin gözlendiği buluculuk sahası ve civarında Alt Triyas yaşlı, ilksel halini kısmen 

korumuş metakonglomera, metakumtaşı, metaçamurtaşı, kumlu kireçtaşı, kumtaşı, metavolkanit ile 

içerisinde değişik boyutlarda Permiyen kireçtaşı blokları içeren Karakaya kompleksi, alt Miyosen 

yaşlı, yer yer ignimbiritik özellikte kalın asidik tüfler, asidik lav ve piroklastikler ile 

andezitik lav ve piroklastiklerden oluşan Şapçı volkaniti ve Mezarlık Dere boyunca ise Kuvaterner 

yaşlı tutturulmamış çakıl, kum gibi alüvyonlar yüzeyler. alt Miyosen yaşlı Şapçı volkanitinin yoğun 

altere olmuş şekilde, genellikle ilksel dokusunu kaybetmiş, killeşmiş, yer yer breşik ve 

silisleşmiş olarak gözlenmektedir. Çalışma sahasını da içine alan yaklaşık 4 km2’lik bir alanda 

genel olarak D-B ve KD-GB doğrultulu egemen tektonik zonlara bağlı olarak gelişmiş yoğun bir 

hidrotermal alterasyon gözlenir. Epitermal sistemi oluşturan cevherli akışkanlar, faylar boyunca 

yer yer kıymetli metaller açısından zengin zonları oluşturur. Epitermal sistem, orta-üst Miyosen 

açılma tektoniğine bağlı olarak gelişmiş fay zonlarından kaynaklanmaktadır. Sahada topoğrafik 

olarak, sistemin en üst kısmını oluşturan yer yer breşik, kolloidal ve kolloform dokulu, yer yer 

limonit-hematitli silisli, yoğun silisli zon ile illit, simektit, K-illit, Mg-illit ve kaolenden 

oluşan ileri arjilik alterasyonun büyük bir kısmının aşınmış olduğu gözlenmektedir. Sahada bu 

nedenle, silis şapka/silis kabuk ile ileri arjilik alterasyon zonları yer yer küçük yüzlekler 

halinde izlenir. İleri arjilik alterasyon yanal ve düşey yönde bidelit, montmorilonit, nontronit, 

vermikülit, halloysit ve kaolenden oluşan genel olarak korunmuş arjilik alterasyona geçiş gösterir. 

Arjilik alterasyonun üst kısmında ise yer yer breşik, kolloidal ve kolloform dokulu, yer yer 

limonit-hematitli silisli, yoğun silisli silika kep oluşumları izlenir ve bu kesimlerin yanal ve 

düşey devamlılıklarında kaolenleşme yaygındır. Arjilik alterasyon, sistemin dış kesimlerinde 

klorit, yer yer epidot, zeolit, kalsit/dolomit, albit/adularyadan oluşan propilitik alterasyona 

geçiş gösterir.

Mineralizasyon alanında killeşmiş, yoğun killeşmiş, piritli, yoğun piritli, yer yer silis, 

karbonat, pirit damar/damarcıklı, breşik, yer yer limonit-hematitli silisli, yoğun silisli 

alterasyon zonlarının alterasyon minerallerini belirlemek amacıyla taşınabilir XRF cihazı ile 

yapılan ölçümlerde; silisli zonların kenarındaki yoğun killi seviyelerde çoğunlukla illit, 

simektit, K-illit, Mg-illit ve kaolen alterasyon mineralleri tespit edilmiştir. Alınan XRD 

numunelerinin analizlerinde kaolen, kuvars, mika minerali (biyotit, muskovit), illit, pirit, alkali 

feldispat, anataz, dolomit, apatit, jips, analsim (zeolit minerali), montmorillonit, plajiyoklas, 

sepiyolit, kalsit, hematit, manyetit, rutil, szomolnokit, romboklas, paligorskit, klorit, jarosit, 

siderit, svanberjit, analsim, vermikülit, bassanit, kristobalit, alunit, anhidrit ve tridimit 

mineralleri belirlenmiştir.

Genel olarak K55-75 D, D-B doğrultulu birbirine paralel tektonik zonlar boyunca yoğun hidrotermal 

akışkan gelişi olmuştur. Breşik, kolloidal ve kolloform dokulu, yer yer limonit-hematitli, yer yer 

piritli silisli, yoğun silisli zonlar; tektonik hatlar boyunca yer yer bloklar şeklinde 

gözlenmektedir. Tektonik zonlar boyunca yükselen hidrotermal akışkanlar düşey yönde silisli, yer 

yer yoğun silisli, piritli, yoğun piritli, killi, yoğun killi, yer yer breşik zonlar da Au-Ag 

cevherleşmesini oluşturduktan sonra yükselime devam ederek yüzeye yakın kısımlarda As-Sb 

elementince zengin yer yer breşik, limonit/hematitli, silisli, yoğun silisli, yer yer kalsedonik 

silisli zonları oluşturmuştur.

2016 yılında yapılan 1/5000 ölçekli maden jeolojisi çalışması sırasında 16 adet kayaç jeokimya 

numunesi alınmıştır. 2017 yılında ise yaklaşık 2 km2’lik alanda detay jeokimya çalışması yapılarak 

263 adet toprak jeokimya numunesi alınmıştır.

2017, 2018, 2019 ve 2020 yıllarında yürütülen sondaj çalışmalarında 126 lokasyonda toplam 35.839,60 

metre sondaj çalışması yapılmıştır. Sondaj çalışmalarından 35.113 adet jeokimya numunesi ve KG/KK 

(Kalite Güvence/Kalite Kontrol) standartları için ek olarak 2009 adet ikiz numune, 2009 adet 

standart numune, 2016 adet boş numune alınmıştır. Ayrıca 762 adet petrografi, 73 adet parlatma, 241 

adet XRD, 3 adet kimyasal ve 5240 adet yoğunluk numunesi alınmıştır.

Akçal (İvrindi-Balıkesir) S: 202100265 (ER: 3407287) No’lu Ruhsat Sahasındaki Altın-Gümüş 

Mineralizasyonuna Ait Maden Jeolojisi ve Kaynak Tahmin Raporu, Ulusal Madenlerde Rezerv ve kaynak 

Raporlama Komisyonu (UMREK) standartlarında hazırlanmıştır.

Karotlu sondajlardan veri elde edilmesi sırasında örnek alma, hazırlama, analiz ve kontrol 

işlemleri incelenmiş ve güvenilir, doğru ve hassas veri üretimi amacıyla Kalite Güvence/Kalite 

Kontrol (KG/KK) prosedürleri geliştirilmiştir. Sahada yürütülen karotlu sondajlardan örnek alma, 

hazırlama, analiz ve kontrol işlemlerinde bu prosedürler dikkate alınmıştır.

UMREK standartlarına göre hazırlanmış olan “Akçal (İvrindi-Balıkesir) S: 202100265 (ER: 3407287) 

No’lu Ruhsat Sahası Altın-Gümüş Mineralizasyonunun UMREK (Ulusal Madenlerde Rezerv ve Kaynak 

Raporlama Komisyonu) Standartlarına Uygun Maden Jeolojisi ve Kaynak Tahmin Raporu” adlı bu raporun 

raporlama kriterleri, yönergeler ve değerlendirme kontrol listesi raporun sonunda; genel bilgiler, 

numune alma teknikleri ve verileri, arama sonuçlarının raporlanması, maden kaynak ve rezerv tahmin 

raporlama bölümleri olarak verilmiştir.

Akçal sahasında 2016-2020 yılları arası yürütülen detay maden arama faaliyetleri ile elde edilen ve 

maden kaynak tahminine esas oluşturan sondaj veri tabanı bütünlük ve geçerliliğinin doğrulanması 

amacıyla yaygın uygulamalar dikkate alınarak incelenmiştir. Bu

kapsamda yürütülen başlıca doğrulama çalışmaları sondaj kuyu başı bilgileri ile topoğrafyanın 

kıyaslanması, orijinal analiz sertifikaları ile veri tabanı analiz sonuçlarının karşılaştırılması, 

kalite kontrol örneklerine ait analiz sonuçlarının istatistiksel değerlendirilmesi, üçüncü taraf 

maden arama veri tabanı denetimi başlıca doğrulama çalışmalarıdır.

Yapılan tüm analiz sonuçlarına göre S: 202100265 no’lu ruhsat sahasında altın ve gümüş için kaynak 

tahmini yapılmış; 3,26 gr/ton Au ve 1,53 gr/ton Ag tenörlü 2.610.000 ton hesaplanmıştır.

Akçal sahasından teknolojik test çalışması sonucunda; birinci aşama siyanürleme çalışmalarında 

cevher numunesinin yığın özütlemesine yatkınlığının belirlenmesi deneylerinde -10 mm tane boyutu, 

12 gün çalkalama, pH>10,5 ve 2 kg/ton NaCN reaktif tüketimi ile altının % 36,10 verimle 

özütlenebileceği saptanmıştır. İkinci aşama siyanürleme çalışmalarında cevher numunesinin 

karıştırmalı özütlemeye yatkınlık deneylerinde elde edilen en yüksek verim; -53 µm tane boyutu, 48 

saat karıştırma süresi, 1 kg/t NaCN ve 14,19 kg/t Ca(OH)2 reaktif tüketimi ile %47,82 altın 

kazanımı olmuştur. Yapılan deneylerde elde edilen verimlerin istenilen değerlerin altında 

kalmasıyla cevhere ön hazırlık (kavurma) uygulanmasına karar verilmiştir. Ön hazırlık işlemi 550 

°C’de -20 μm tane boyundaki cevhere 2 saat süreyle laboratuvar tipi kutu fırında uygulanmış ve daha 

sonrasında karıştırmalı özütlemeye tabi tutulmuştur. Ön hazırlıklı karıştırmalı özütleme 

deneylerinde elde edilen en yüksek verim; 96 saat karıştırma süresi, 6 kg/t NaCN ve 4,54 kg/t 

Ca(OH)2 reaktif tüketimi ile %76,92 olmuştur. Yapılan çalışmalar neticesinde elde edilen veriler 

ışığında Balıkesir-İvrindi-Akçal cevher numunesinin ön hazırlıklı karıştırmalı özütlemesi için 

uygun olduğu kanaatine varılmıştır.

Yapılan maden jeoloji ve detay jeokimya çalışmalarıyla yüzey boyutları belirlenen cevherleşme 

alanının düşey boyutu ise sondaj çalışmalarıyla belirlenmiştir. Belirlenen cevherleşme alanı 

içerisinde çok sayıda mülkiyetli arazi olması nedeniyle istenen noktalardan sondaj çalışması 

yapılamamıştır. Mülkiyetli araziler üzerinde, istenen noktalardan sondaj çalışması yapılması 

durumunda sahada belirlenen kaynak ve tenörde artış olacaktır.