Yeşilhisar ile Yahyalı arasında kalan ve güneye doğru Aladağ’lara kadar uzanan

alan, antik çağlardan bu yana madencilik faaliyetlerinin yürütüldüğü bir yöredir. Bu

bölge, kuzeye Develi Ovası’na doğru naplanması nedeniyle oldukça kalınlaşmıştır. Bölge

jeolojisinin temelini Paleozoyik yaşlı Yahyalı Napı’na ait litolojiler oluşturur. Faraşa

ofiyoliti bu temel istifini tektonik olarak üzerler. Bu istifi kesen Yahyalı plütonuna ait

granitik sokulum, bölgede yer alan maden yataklarının oluşmasında ve çeşitlilik

göstermesinde önemli bir rol oynamıştır. Bu jeotektonik ortamda, mineralojisi

bakımından Türkiye’nin en ilgi çeken skarn tip demir yataklarından biri olan Karamadazı

Demir Yatağı, karbonatlı Pb-Zn yatakları, genç volkanitler içerisindeki Öksüt altın yatağı

ve ilk defa bu çalışma kapsamında ortaya konan porfiri tip Cu-Mo mineralizasyonuna

yönelik bulgular, bu çeşitliliğin göstergeleridir.

Kayseri ili Yeşilhisar ilçesindeki Kovalı ve Eğriköy ruhsatları ile Yahyalı

ilçesindeki Yuları ruhsat sahasından oluşan çalışma alanında, Fe, Pb-Zn ve Cu-Mo

cevherleşmelerinden oluşan üç farklı tür cevherleşme belirlenmiştir.

Yörede gözlenen demir cevherleşmeleri, sedimanter ve skarn olmak üzere iki

farklı tiptedir. Sedimanter tip demir cevherleşmeleri, Yuları ruhsat sahasında görülmekte

olup Geç Devoniyen yaşlı Yellibel formasyonu içerisindeki hematit ve manyetit türü

demirce zengin seviyelerden oluşmaktadır. Bu seviyeler, kalın olmadığından tektonik

hatlar tarafından kat edildikleri yerlerde küçük rezervler oluşturabilmektedir. Bu tür

lokasyonlarda küçük ocak ve yarmalar açılarak bir miktar üretim gerçekleştirilmiştir. Söz

konusu demirce zengin seviyelerin derinlik kayaçları tarafından kesilmeleri durumunda

ise Karamadazı Demir Yatağı’na benzer ölçekte yatak oluşturma potansiyeli

bulunmaktadır.

Çalışma alanı ve yakın civarında yaygın olarak bulunan skarn tip demir

cevherleşmeleri, Kovalı ve Eğriköy ruhsatlarında görülmektedir. Cevherleşme, Yahyalı

plütonuna ait granitoyitik kayaçlarla Geç Permiyen yaşlı Karlığıntepe formasyonu, Erken

Triyas yaşlı Kocatepe formasyonu ve Jura-Kretase yaşlı Tavşancıdağtepe formasyonunun

dokanaklarında gelişmiştir. Ana minerali manyetit olan cevherleşme, büyük oranda

maghemit ve hematite dönüşmüş olarak izlenmektedir. Manyetitlere pirit ve kalkopirit de

eşlik etmektedir. Cevherleşme hem magmatik kayaçlar hem de skarnlar içerisinde

gözlenmektedir. Magmatik kayaçlar içerisindeki cevherleşmeler küçük boyutlu cepler ve

mercekler şeklindeyken, skarnlar içerisindeki cevherleşmeler, ince damarlar ve

saçınımlar şeklindedir. Proje çalışmaları kapsamında yapılan sondajlarda kesilen cevherli

seviyelerin yanal yönde düşük tenörlü olarak uzun mesafeler devam ettiği, ancak yüksek

tenörlü olarak kısa mesafelerde birbirinden bağımsız küçük kütleler şeklinde kapanım

yaparak sonlandığı belirlenmiştir. Cevherleşmelerin yüzeye yakın olmaları nedeniyle

işletilebilir özelliklere yakın olduğu, ayrıca yapılan teknoloji çalışmasında demirin

dışında bakırın da zenginleştirilerek kazanılabildiği ortaya çıkarılmıştır. Bu bulgu

özellikle bölgede hali hazırda işletme yapılan benzer tipte oluşmuş demir

cevherleşmelerinde göz ardı edilmesi nedeniyle son derece önemlidir.

Yahyalı-Zamantı Pb-Zn kuşağının en kuzeyinde yer alan çalışma alanı,

Kuzeydağ’da eski bir işletme bulunmasına rağmen, bu tür cevherleşmeler açısından

yeterince incelenmemiştir. Çalışma alanında Eğriköy ve Yuları ruhsatlarında görülen Pb-

Zn cevherleşmeleri, kireçtaşlarının kırık-çatlak ve boşluklarına yerleşmiş şekilde

bulunmaktadır. Proje kapsamında yapılan sondaj çalışmalarında, cevher yerleşimi için

uygun yapı ve dokular kesilmesine rağmen kalınlıklarının fazla olmadığı görülmüştür. Bu

tür cevherleşmelerin arama çalışmaları için eklem takımlarının yoğunlaştığı alanlarda

daha derin sondajların yapılması gerekmektedir.

ii

Çalışma alanı ve yakın çevresinde jeotektonik konumu nedeniyle porfiri tip bir

Cu-Mo cevherleşmesinin bulunması gerekliliği bilinse de bugüne kadar yapılan

çalışmalarda bu yönde herhangi bir veri elde edilememiştir. İlk defa bu çalışma

kapsamında Payamlı Tepe sahasında yapılan çalışmalarda porfiri tip Cu-Mo

cevherleşmesine ait veriler elde edilmiştir. Bu yeni bulgu, öncel çalışmaların günümüz

teknik imkanları ve bilimsel gelişmeleri ışığında yeniden değerlendirilmesinin önemini

ve gerekliliğini ortaya koyması bakımından da iyi bir örnek oluşturmaktadır. İleride

yapılacak çalışmalarda daha derin zonların araştırılması sonucunda asıl cevherli kütleye

ulaşma olasılığı yüksek görünmektedir.