Diyarbakır ili, 1/25.000 ölçekli M43 b3, b4 c1, c2 ve M44 a1, a2, a3, b4

paftalarında yer alan ve MTA Genel Müdürlüğü’ne ait Merkez Çarıklı AR: 2009210005,

Merkez Yeşildallı AR: 2011210002, Merkez Tellikaya AR: 2011210003, Çınar

Halkapınar AR: 2013210002, Çınar Karacadağ-1 AR: 2009210002, Çınar Alatosun AR:

2009210003, Çınar Karacadağ-2 AR: 2009210004, Merkez Hasanağa AR: 2011210004

ve Merkez Ortaören AR: 2011210005 no.lu jeotermal kaynak arama ruhsat sahalarında

gerçekleştirilen jeotermal enerji araştırma amaçlı detay çalışmalar (jeoloji, jeofizik ve

hidrojeokimya) ile sondaj yeri/yerlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır.

Çalışmaların yürütüldüğü ruhsat sahalarında önceki yıllarda gerçekleştirilen

jeotermal enerji amaçlı herhangi bir çalışma bulunmamaktadır. Dolayısı ile bölgedeki

jeotermal sistemin varlığı bilinmemektedir. Bu mevcut durum göz önüne alınarak söz

konusu ruhsat alanlarında jeoloji, jeofizik ve hidrojeokimya çalışmaları planlanarak

sondaj lokasyonu/lokasyonları belirlemeye yönelik detay etüt çalışmaları yapılmıştır.

Yapılan jeolojik, jeofizik ve hidrojeolojik çalışmalar ile alan, jeotermal açıdan

değerlendirilmiştir. Jeoloji ve hidrojeoloji çalışmaları sonucunda belirlenen profillerde

alınan jeofizik ölçüler sonucu elde edilen veriler değerlendirilerek, sahanın özdirenç

dağılımı belirlenmiş olup çıkartılan jeoelektrik yapı kesitleri ile jeolojik süreksizliklere

karşılık gelebilecek yapılar ortaya çıkarılmıştır.

Çalışma alanında yüzeyleyen birimlerin en yaşlısı konglomera, kumtaşı, silttaşı

ve çamurtaşı ardalanmasından oluşan, Orta Miyosen-Pliyosen yaşlı Şelmo

formasyonudur (Tş). Şelmo formasyonu (Tş), üst dokanağı boyunca uyumsuz bir şekilde

genel olarak gri, grimsi siyah, siyah, kızıl kahve renkli olivin bazaltik lav akıntıları ve

piroklastik kayaçlardan (tüf, tüfit, aglomera) oluşan, çalışma alanı içerisinde Pliyo-

Kuvaterner, çalışma alanı dışarısında ise Orta Miyosen’e kadar inen yaşlara sahip

Karacadağ volkanitleri (TQk) ile örtülmektedir. Bu birimin üzerine ise Kuvaterner yaşlı,

yoğunlukla alüvyondan oluşan karasal birimler uyumsuzlukla gelmektedir.

2013 ve 2014 yılı proje çalışmaları kapsamında yapılan inceleme ve jeolojik

harita alımı çalışmaları sırasında sıcaklıkları 13,8-31,7 °C arasında değişen, 98 adet su

noktasında ölçüm yapılmıştır. Bu suların spesifik elektriksel iletkenlik değerleri 174-

1.484 μS/cm ve tuzluluk değerleri ise 0,0-0,7 ppt arasında değişmektedir. Örnek alınan,

iki adedi DMÇ-2012/14 jeotermal araştırma sondajına, 16 adedi etüt aşamasına ait 18

adet kaynak ve kuyunun kimyasal analizler sonuçları kullanılarak yapılan

değerlendirilmelerde; Uluslararası Hidrojeologlar Birliği (AIH) sıcak ve mineralli sular

sınıflandırması sıcaklık kriterine göre örneklenen sulardan YÖZ-1, YÖZ-2, TVŞ-2, TLK-

2, DB.2014.6 ve DB.2014.10 kodlu örneklere ait sular mineralce fakir, soğuk su; TLK-1,

DETP-1, DMÇ-1, DMÇ-2, DB.2014.1, DB.2014.2, DB.2014.3, DB.2014.4, DB.2014.5,

DB.2014.7, DB.2014.8 ve DB.2014.9 kodlu örneklere ait sular ise mineralce fakir, sıcak

sulardır (akroterm). Kimyasal analiz sonuçları kullanılarak çizilen yarı logaritmik

Schoeller diyagramına göre YÖZ-1 YÖZ-2, DETP-1, TVŞ-2, DMÇ-1, DMÇ-2,

DB.2014.1, DB.2014.2, DB.2014.3, DB.2014.4, DB.2014.5 ve DB.2014.6 kodlu

numuneler bir grup (GRUP-1), TLK-1, TLK-2 ve DB.2014.10 kodlu numuneler diğer

bir grup (GRUP-2); DB.2014.7, DB.2014.8 ve DB.2014.9 kodlu numuneler başka bir

grup (GRUP-3) özelliğe sahip sular olarak görünmektedir. Çizilen Piper diyagramına

göre DB.2014.7 ve DB.2014.9 örneklerinin tuzlu ve sodalı (Na+K>Ca+Mg), zayıf asit

kökleri daha baskın olan (HCO3+CO3>Cl+SO4) ve hiçbir iyon oranı %50’yi geçmeyen

karışık sular sınıfına; DB.2014.8 örneğinin tuzlu ve sodalı (Na+K>Ca+Mg), zayıf asit

kökleri daha baskın (HCO3+CO3>Cl+SO4) ve karbonat alkaliliği karbonat olmayan alkaliliğinden büyük olan, doğada az rastlanan çok yumuşak sular sınıfına; YÖZ-1, YÖZ-

2, TLK-1, TLK-2, TVŞ-2, DMÇ-1, DMÇ-2, DETP-1, DB.2014.1, DB.2014.2,

DB.2014.3, DB.2014.4, DB.2014.5, DB.2014.6 ve DB.2014.10 örneklerinin ise

karbonatlı ve sülfatlı (Ca+Mg>Na+K), zayıf asit kökleri daha baskın

(HCO3+CO3>Cl+SO4) ve karbonat sertliği karbonat olmayan sertliğinden daha fazla

(karbonat sertliği˃%50) olan, CaCO3 ve MgCO3’lı sular sınıfa girdiği anlaşılmıştır.

Bu kuyu ve kaynakların bir kısmı sulama bir kısmı ise içme suyu olarak

kullanılmaktadır. Özellikle sulama amaçlı olarak kullanılan kuyuların debileri oldukça

yüksek olup zaman zaman 50 l/sn. üzerinde pompa verimine sahiptirler. Pompa debisi

yüksek bu kuyularının kompresör debilerinin ise çok daha yüksek olabileceği

düşünülmektedir.