2014-33-13-09 özel kod no.lu İzmir-Manisa Civarı Jeotermal Enerji Aramaları

Projesi çalışmaları ile 1333 no.lu İzmir-Bergama-Kocaköy ve 1334 no.lu İzmir Kınık-

Bademalanı jeotermal kaynak arama ruhsat sahalarının jeotermal olanaklarının

araştırılması ve sondaj lokasyon/lokasyonlarının belirlenmesi amaçlanmıştır.

Sahanın temelini Alt Triyas yaşlı Karakaya Kompleksi kayaları oluşturmaktadır.

Karakaya Kompleksi kayaları, kısmen metamorfizmaya uğramış metakonglomera,

metakumtaşı, metaçamurtaşınları gibi kırıntılı kayalar ile fillat ve metatüflerden oluşan

matriks ve bu matriks içinde yer alan Sakarya Zonu’na ait grovak, konglomera,

kuvarsit, radyolarit, spilit, sleyt, serpantinit, Permiyen yaşlı kireçtaşı blok ve olistolitleri

ile merceklerinden oluşur. Karakaya Kompleksi kayaları üzerinde diskordansla Üst

Jura-Alt Kretase yaşlı, kireçtaşı litolojisine sahip Akçakoyun Formasyonu yer

almaktadır. Bu birimler Oligosen-Alt Miyosen yaşlı Kozak Granitoid intrüzyonu

tarafından kesilmektedir. Bu temel birimler üzerinde konglomera, kumtaşı, silttaşı,

kiltaşı, tüfit, marn, killi kireçtaşı ve kireçtaşı gibi karasal/gölsel çökellerden oluşan, Alt-

Orta Miyosen yaşlı Soma Formasyonu ile bunlarla düşey ve yanal yönde geçişli olarak

bulunan tüf, tüfit, aglomera ve lavlardan oluşan Soma Volkanitleri yer almaktadır.

İstifin en üstünde ise kendisinden yaşlı tüm birimleri diskordans ile örten Kuvaterner

yaşlı alüvyon çökelleri bulunmaktadır.

Sahada KB-GD, yaklaşık K-G ve KD-GB doğrultulu faylar bulunmaktadır.

Fayların kestiği en genç birimler Alt Orta Miyosen yaşlı gölsel çökellerden oluşan

Soma Formasyonu ve bunlarla eş yaşlı Soma Volkanitleri’dir.

Jeolojik çalışmalar ile birimler, litolojik özellikleri dikkate alınarak geçirimli ve

geçirimsiz birimler olarak tanımlanmıştır. Üst Jura-Alt Kretase yaşlı kireçtaşı seviyeleri,

temel üzerine diskordans ile gelen karasal ve gölsel çökellerin konglomera, kumtaşı ve

kireçtaşı seviyeleri, bunlarla yaşıt volkanitlerin lav ve aglomera seviyeleri, kırık ve

çatlak zonları boyunca rezervuar kayaçları oluşturmaktadır.

Ruhsat sahaları sınırları içinde doğal jeotermal kaynak çıkışı bulunmamakta

olup, çalışma alanından alınan örneklere ait su kimyası analiz sonuçları yarı logaritmik

Schoeller, Piper ve karışım diyagramları ile değerlendirilmiş ve sular Uluslararası

Hidrojeologlar Birliği standartlarına göre sınıflandırılmıştır. Yarı logaritmik Schoeller

diyagramına göre çalışma sahasından alınan soğuk su örneklerinin kendi aralarında

paralel iyon gidiş ve konsantrasyonları ile benzer kökenli sular oldukları belirlenmiştir.

Diyagramda Dikili bölgesi sıcak sularının deniz suyundan etkilenmiş Na-Cl tipli sular

oldukları, paralel iyon gidişleri ve farklı konsantrasyon gidişleri ile benzer kökenli

oldukları ve deniz suyundan farklı oranlarda etkilendikleri görülmektedir. Kaynarca

sularının ise Bademli sıcak sularına göre farklı kökenli, kendi aralarında benzer kökenli

oldukları görülmektedir. Piper diyagramına göre değerlendirildiğinde suların baklava

diyagramda üç gruba ayrıldığı görülmektedir. Birinci grubu, rapora konu alandan

alınan soğuk suların, ikinci grubu hakim olarak deniz suyu kökenini işaret eden, yüksek

Cl+SO4 oranına (%80-100) sahip sıcak sular ile deniz suyu örneğinin, üçüncü grubu ise

meteorik kökenli Kaynarca sularının (Cl+SO4 oranı %60-75) oluşturduğu

görülmektedir. Su örneklerinin elektriksel iletkenliğine karşı sıcaklıkları grafik üzerine

işaretlenerek karışım modeli yapılmış, karışım modeline göre; sıcak sular için genel

hatlarıyla deniz suyu ve meteorik sulardan oluşan iki farklı su kaynağının bulunduğu,

bunlara değişik oranlarda taze deniz ve meteorik suların karışım halinde oldukları

düşünülmektedir. Oluşturulan iki karışım doğrusundan birincisinde, orijinal suyun sıcak

deniz suyu, diğerinde ise sıcak meteorik sular olduğu belirlenmiştir. Karışım doğrusu

boyunca orijinal sulara değişik oranlarda taze deniz suyu veya taze meteorik suların

2

karışım halinde oldukları sonucuna varılmıştır. Sıcak suların çoğunun kısmen deniz

suyundan etkilenmiş Na-Cl tipli sular oldukları görülmektedir.

Jeolojik çalışmalar sonucunda belirlenen noktalarda profiller boyunca yapılan

ölçülere ait 2 boyutlu düşey elektrik sondaj (DES) ve controlled source audio

magnetotelluric (CSAMT) elektrik yapı kesitleri incelendiğinde, ana hatlarıyla üç

önemli rezistivite zonunun yer aldığı görülmektedir. Bunlardan birincisi yüzeyden

itibaren yüksek rezistivite ile belirgin (30-100 ohm.m) zon olup bunun yüksek

rezisitiviteli andezitik lavlara karşılık geldiği, bunun altında ve yer yer de yanalında yer

alan daha düşük rezistiviteli kesimin (6-30 ohm.m) daha çok aglomera tüf ve

(derinlerde) gölsel çökeller ile temsil edildiği, bunun da altında yer alan yüksek

rezisitiviteli (>30 ohm.m) birimin temel formasyona (Karakaya kompleksi) ait

kireçtaşı/matadetritiklere karşılık geldiği düşünülmektedir. Temel derinliği ve ani

rezistivite değişimlerinin görüldüğü yerler, fay gidişleri olarak yorumlanmıştır.

Yapılan jeolojik, jeofizik ve jeokimyasal çalışmalardan elde edilen bilgilerin

birlikte değerlendirilmesi ile çalışma alanının kavramsal jeotermal modeli

oluşturulmuştur. Modelin oluşturulmasında ölçekli jeolojik enine kesit, jeofizik veriler

ile suların köken ve ilişkilerine ait hidrojeokimyasal değerlendirmelerden

yararlanılmıştır.

Ruhsat sahasında 2014 yılında yapılan jeoloji jeofizik ve hidrokimyasal

çalışmaların değerlendirilmesi sonucunda 1333 no.lu İzmir-Bergama-Kocaköy

jeotermal arama ruhsat sahasında 2.000±200 m derinlikte iki adet sondaj lokasyonu

belirlenmiştir. Çalışmalar sonucu olumsuz görülen 1334 no.lu İzmir Kınık-Bademalanı

jeotermal arama ruhsat sahası terk edilmiştir.