Orta Toroslar’ın kuzey ve batı kesiminde Torid-Anatolid Bloğu’nda yer alan Kütahya-

Bolkardağ Kuşağı’nın (Özcan ve diğ., 1989) Kütahya - Afyonkarahisar illeri arasında kalan

bölümünde gerçekleştirilen bu çalışmada, stratigrafi, metamorfizma ve yapısal özelliklerine

göre birbirlerinden farklı iki yapısal birlik (Afyon Metamorfitleri ve Bozkır Birliği ) ile bunları

örten Neojen ve Kuvaterner yaşlı örtü çökelleri ayırt edilmiştir.

Afyon Metamorfitleri alttan itibaren mikaşist, paragnays, metariyolit ve

metabazitlerden oluşan Prekambriyen yaşlı İhsaniye formasyonu; kuvarsit, şist, kalkşist,

metaçakıltaşı, üste doğru orta-kalın tabakalı dolomitik rekristalize kireçtaşı ve kireçtaşından

oluşan Geç Permiyen yaşlı İscehisar formasyonu; kuvarsit, metaçakıltaşı, kalkşist, şist,

metavolkanit ile rekristalize kireçtaşı düzeylerinden oluşan Erken-Orta Triyas yaşlı Kıyır

formasyonu, rekristalize dolomit ve dolomitik kireçtaşlarından oluşan Orta-Geç Triyas yaşlı

Şaphane Dağı formasyonu; rekristalize dolomitik kireçtaşı, rekristalize kireçtaşı ve rekristalize

çörtlü kireçtaşından oluşan Jura-Kretase yaşlı Budağan formasyonu ile metakırıntılı, kalkşist,

rekristalize kireçtaşı mercekleri, değişik tür ve yaşta kaya bloklarından oluşan Geç Kretase

yaşlı Kayı formasyonundan oluşur.

Bozkır Birliği inceleme alanında yerleşme yaşları Erken Paleosen olan Dağardı Melanjı,

Kınık Ofiyoliti, Ovacık ve Aslanapa tektonik dilimlerinden oluşmaktadır.

Ovacık tektonik dilimi, gri-grimsi beyaz renkli, orta-kalın tabakalı, bol fosilli neritik

kireçtaşlarından oluşmaktadır.

Aslanapa tektonik dilimi, Jura-Kretase yaşlı rekristalize dolomitik kireçtaşı, çörtlü

kireçtaşı ve kırmızı renkli radyolaryalı, çörtlü pelajik kireçtaşlarından oluşmaktadır.

Dağardı Melanjı, değişik tür ve yaşta kaya blokları, spilitik bazalt, ultramafit kaya

blokları ile matriksten oluşmaktadır.

Kınık Ofiyoliti, serpantinleşmiş peridotit ve piroksenitten oluşmaktadır. Yer yer

manyezit oluşukları gözlenmektedir.

Bu temel birimleri kesen Geç Oligosen-Erken Miyosen yaşlı Pınarbaşı graniti, granit,

granodiyorit ve mikrogranit bileşimindedir.

Naplı yapıların ve granitin örtüsü niteliğindeki çökeller Orta Miyosen öncesinde iki

farklı havzada çökelmiştir. Örtü çökelleri; Emet-Gediz havzasında Erken Miyosen yaşlı

çakıltaşı, kumtaşından oluşan Taşbaşı formasyonu, yer yer tüf düzeyleri ve merceksel konumlu

ix

kömür damarları içeren killi kireçtaşı, kireçtaşı, kiltaşı, silttaşlarından oluşan gölsel Kızılbük

formasyonu, gölsel birimlerle eş yaşlı Civanadağ piroklastitleri ve riyolit, dasit, andezitten

oluşan Akdağ volkanitlerinden, Kütahya - Kırka havzasında ise Erken Miyosen boratlı zonlar

ile yer yer tüf düzeyleri içeren killi kireçtaşı, kireçtaşı, kiltaşı, silttaşlarından oluşan gölsel

Sarıkaya formasyonu ve çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı ile tüf ara seviyelerinden oluşan Gemiç

üyesi, gölsel birimlerle eş yaşlı Seydiler ignimbiriti, riyolit ve dasitten oluşan İdrisyayla

volkaniti, andezit ve trakiandezitleri içeren Kızılsaray volkanitinden oluşmaktadır.

Orta Miyosen’den itibaren ise bu iki havza birleşerek tek havzada çökelim devam

etmiştir. Bu havzayı Orta Miyosen yaşlı bazaltlardan oluşan Türkmendağı bazaltı ve Güzüngülü

volkanitleri, Orta-Geç Miyosen yaşlı kiltaşı, silttaşı, kumtaşı, killi kireçtaşı ve kireçtaşlarından

oluşan gölsel Hisarcık ve Emet formasyonları, Pliyo-Kuvaterner yaşlı çakıltaşı, kumtaşından

oluşan Toklargölü formasyonu ve Kuvaterner yaşlı alüvyon, traverten ve yamaç molozları

oluşturur.

Torid-Anatolid Bloğu’na ait okyanusal litosferin Geç Kretase’de kuzeye dalmaya

başlaması ile bugün Afyon Metamorfitleri olarak tanımlanan birimler muhtemelen Geç

Kretase-Erken Paleosen yaş döneminde yüksek basınç–düşük sıcaklık metamorfizması

(YB/DS) geçirmişlerdir (Candan ve diğ., 2005).

Çalışma alanının yakın kuzeyinde mostra veren ve inceleme alanı dışında yer alan

Tavşanlı Zonu’na ait birimler de Kampaniyen’de yüksek basınç-düşük sıcaklık

metamorfizmasından etkilenmişlerdir (Okay, 1989, Candan ve diğ., 2005).

Alan ve diğ. (2018), inceleme alanının yakın güneydoğusunda yaptıkları

çalışmalarında, Afyon Metamorfitleri ile Domuzdağı Napı’na ait birimlerin Geç Paleosen-

Eosen yaşlı Hanköy formasyonu tarafından uyumsuzlukla örtüldüğünü belirtmişlerdir. Bundan

dolayı inceleme alanının da içinde bulunduğu Torid – Anatolid Bloğu’nun bu kesiminde Geç

Kretase sonrası başlayan nap hareketleri Geç Paleosen öncesi durağanlaşmış ve ortak birimle

uyumsuz olarak örtülmüştür.

Arazi gözlemlerine göre inceleme alanında gerilmeli rejim Oligosen sonrası Miyosen

döneminde etkili olmaya başlamış, çöküntü ve yükselim alanları gelişmeye başlamış olmalıdır.