• ORDU-FATSA-ÜNYE YÖRESİNDEKİ 201400139 NO’LU IV. GRUP RUHSAT SAHASINA AİT MADEN JEOLOJİSİ RAPORU


ÖZ

Bu çalışma, Ordu ili Fatsa-Çatalpınar-Ünye ilçeleri ve civarını kapsayan AR.

201400139 numaralı ruhsat sahasında yapılmıştır. Çalışmalar 2014 yılında Maden Ön Etütleri Projesi 

ile başlamış, 2015, 2016 ve 2017 yıllarında Ordu İli ve Çevresi Bentonit Aramaları Projesi 
kapsamında tamamlanmıştır
Ruhsat sahası, 2014 yılında Jeoloji Yüksek Mühendisi Seyfi BAKIR, Jeoloji Yüksek Mühendisi Erdoğan 
YİĞİT ve Jeoloji Yüksek Mühendisi Murat ÇİÇEK tarafından Bentonit olarak MTA adına 
ruhsatlandırılmış olup, aynı yıl ruhsat sahasında prospeksiyon çalışmaları ve 1/5.000 ölçekli maden 
jeolojisi haritası yapılarak bentonit içeren ve potansiyel olan alanlar saptanmıştır. Bentonit 
potansiyeli olan alanlarda sondaj lokasyonları belirlenmiş olup, daha sonraki yıllarda sondaj 
çalışması yapılmıştır.
Ruhsat alanı, Doğu Pontid’lerin Kuzey Zon’unda yer alır. Doğu Pontidler Alp orojenizinin etkisinde, 
Alpin dağ kuşağı içerisinde yer almaktadır. Pontid’ler, magmatik ve volkanik faaliyetlerin çok 
etkin olduğu bir kuşaktadır. Doğu Pontid’lerin temelini oluşturan metamorfitler Liyas-Dogger yaşlı 
volkano-sedimanter kayaçlar tarafından aşınma uyumsuzluğu ile üzerlenirler. Hamurkesen formasyonu 
olarak bilinen bu birim, Dogger-Malm yaşlı Berdiga formasyonu tarafından uyumlu olarak örtülür. Bu 
formasyon üzerine Santoniyen- Kampaniyen yaşlı bazalt, andezitik lav ve piroklastlar ile kumtaşı, 
kırmızı kireçtaşı (mikrit-biyomikrit), çamurtaşı, silttaşı ve tüfit ara seviyelerinden oluşan ve 
ruhsat sahasının tabanını oluşturan Mesudiye formasyonu gelmektedir. Bu birim üzerine Kampaniyen 
yaşlı trakiandezitik, andezit lav ve piroklastları (yer yer dasit, riyodasit) tüf-breş ve 
bentonitlerden oluşan Tirebolu formasyonu gelir. Bu birim üzerine kireçtaşı, killi-kumlu kireçtaşı, 
çamurtaşı, tüfit, marn, silttaşı ve kumtaşı ardalanmasından oluşan Maestrichtiyen-Paleosen yaşlı 
Akveren formasyonu gelir.
Alüminyum ve magnezyumca zengin volkanik kül ile lavların ayrışmasından oluşan ve egemen olarak 
montmorillonit içeren killere bentonit denir. Ticari anlamda ise gelişmiş sıvı emici ve kolloidal 
özelliği olan her kile bentonit denmektedir (Akbulut, 1996).

Ruhsat sahasındaki killeşmeler; deniz suyu az oranda ise meteorik su karışımı
bir sıvı ile volkanik kül ve tüfün sığ denizel bir ortamda diyajenez (sıkışma) etkisi ile
oluşmuştur. Tüf ve piroklastiklerin alterasyonu muhtemelen deniz suyu ile ilk
karşılaştıklarında başlamıştır. Depolanma esnasında porozitenin yüksek olması ile
ii
gözeneklere alınan sıvının mikro çatlaklardan itibaren, yavaş gerçekleşen gömülme
ve düşük sıkışma ile difüzyonu sonucunda camsı materyal hidratasyona uğramış ve
simektit (montmorillonit) kristallenmesi gerçekleşmiştir. Ruhsat sahasında iki farklı tip
bentonitik kil yer almaktadır. İlki çalışma alanının tabanında yer alan Mesudiye
formasyonu içerisindeki ara tip bentonitik killer olup, mercekler şeklinde
bulunmaktadır. İkinci tip bentonitik killer ise Tirebolu formasyonunu içinde mercekler
şeklinde yer alan Ca-bentonitik killerdir.
2015 yılında ruhsat sahasında 38 lokasyonda 2667,90 metre, 2016 yılında 74
lokasyonda 2.993,40 metre ve 2017 yılında 64 lokasyonda 6.827 metre karotlu
sondaj yapılmıştır. Ruhsat sahasında yapılan çalışmada 247 adet XRD, 154 adet
XRD (Rietveld), 347 adet kimyasal, 94 adet ön teknolojik, 85 adet mineralojikpetrografik
ve 12 adet tam teknolojik analiz amaçlı numune alınmıştır.
Ruhsat sahasındaki Tirebolu formasyonu içerisinde yer alan killerden alınan
numunelerinin XRD analizlerinde simektit grubu kil minerali (montmorillonit, beidellit),
kristobalit, feldispat grubu mineral, kuvars, kaolinit, mika grubu mineral (biyotit), zeolit
grubu mineral ve kalsit mineralleri tespit edilmiştir. Mesudiye formasyonu içerisinde
yer alan killerden alınan numunelerinin XRD analizlerinde ise simektit grubu kil
minerali (motmorillonit), feldispat grubu mineral, kalsit, kuvars, mika grubu mineral,
kaolinit grubu kil minerali, amorf silis, opal-ct, alkali feldispat, kristobalit, plajiyoklas,
dolomit, illit, muskovit, klorit minerali, tridimit, amfibol, jips, çok az manyetit, albit,
paragonit?, zeolit grubu minerali (mordenit), höylandit, anorthit, ve pirofillit mineralleri
tespit edilmiştir.
Ruhsat sahasından alınan tüvenen(orijinal numune) halde bentonit-bentonitik
kil örneklerinin ilgili TSE standarlarına göre; bentonitin kedi kumu, ilaç ve kozmetik,
içme ve kullanma sularının arıtımı üretiminde kullanımına yönelik teknolojik inceleme,
seramik, lastik ve kağıt sanayiinde kullanımına yönelik teknolojik inceleme, sondaj
incelemesi, bentonit ağartma özelliği tayini ve döküm bentoniti teknolojik testleri
yapılmıştır. Bu testlere göre alınan örneklerin orijinal numunede çoğunluğunun ve
aktifleştirilmiş numunede ise tamamı ağartma özelliği tayini için olumlu sonuç
vermiştir. Kedi kumu üretiminde kullanımına yönelik alınan 12 adet örnekten 4 adet
örnek TSE standartlarına göre olumlu sonuç vermiştir. Yukarıdaki diğer testlerden
olumlu sonuç alınamamıştır. Sahadaki bentonitlerin kullanım alanlarını artırmak,
katma değeri daha yüksek ürünler elde etmek için aktifleştirme veya cevher
zenginleştirme işlemleri yapılması gerekmektedir.
Ruhsat sahasında Kösebucağı-Merkez sektöründe yapılan K-17 ve K-18 nolu
sondajlardan alınan örneklerin XRD (Rietveld) analizlerinde zeolit grubu
minerallerden Mordenit minerali tespit edilmiştir. mordenit içeren alanlar sağlık
açısından tehlikeli olabilir.
Ruhsat sahasında tamamlanan çalışmalar sonucunda, AR. 201400139
numaralı sahada 190.000.000 ton kaynak bentonit-bentonitik kil tahmin edilmiştir

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Rapor Özellikleri
Rapor No DR13782
Rapor Adı ORDU-FATSA-ÜNYE YÖRESİNDEKİ 201400139 NO’LU IV. GRUP RUHSAT SAHASINA AİT MADEN JEOLOJİSİ RAPORU
Konu MADEN JEOLOJİSİ
Yer - Konum ORDU-FATSA
Dil TÜRKÇE
Yayın Tarihi 2019
Yazarlar METİN USTA Turgut ÇOLAK Hasan TOPSAKAL Seyfi BAKIR Erdoğan YİĞİT Dr. Murat AKGÖZ Aytaç TULUKÇU Serpil TAN Dr. Oktay PARLAK Bahadır GÜLEZ Necmi KIRAL Memet PEKGÖZ Hamdi KIRBAŞ

ORDU-FATSA-ÜNYE YÖRESİNDEKİ 201400139 NO’LU IV. GRUP RUHSAT SAHASINA AİT MADEN JEOLOJİSİ RAPORU

  • Markalar MTA
  • Ürün Kodu: DR13782
  • Stok Durumu: Stokta var
  • 4.923,35TL


Etiketler: ORDU-FATSA-ÜNYE YÖRESİNDEKİ 201400139 NO’LU IV. GRUP RUHSAT SAHASINA AİT MADEN JEOLOJİSİ RAPORU