ÖZ
Kırklareli-Demirköy’de bulunan Balaban demir cevherleşmesi, Osmanlı Döneminden beri
bilinen ve bir dönem işletildiği tarihsel kayıtlar ve yüzeydeki çukurluklardan anlaşılan bir
cevherleşmedir. Istranca Kristalen Kompleksi içerisinde yer alan cevherleşmeye yönelik olarak
ilk maden jeolojisi çalışmaları, MTA tarafından 1970’li yıllarda yapılmıştır. Bu çalışmada
cevherleşmenin düşük tenörlü olmasına rağmen büyük rezerv potansiyeli içermesi, deniz yolukarayolu-
demiryolu ulaşım ağlarına yakın konumu ve teknoloji çalışmalarında % 50 tenörlü
konsantre elde edilebilmiş olması bakımından avantajlara sahip olduğu ifade edilmiş ve gelecek
dönemlerde değerlendirilmesi gereken sahalar arasında gösterilmiştir.
Kırklareli ili Demirköy ilçesindeki AR: 201400302 nolu ruhsat sahasında yer alan çalışma
alanında yapılan detaylı maden jeolojisi çalışmaları sonucunda, demir cevherleşmesinin
dünyada ironstone olarak sınıflandırılan denizel sedimanter tip bir cevherleşme olduğuna dair
bulgular elde edilmiştir. Cevherleşme, Istranca Kristalen Kompleksi örtü serilerinden Erken-
Orta Jura yaşlı Gümüşalan formasyonuna ait metakumtaşları içerisinde sinjenetik olarak
oluşmuştur. Karalardaki demirce zengin kayaçlardan kimyasal süreçlerle iyon şeklinde çözülen
demirler, akarsular aracılığı ile havza ortamına taşınmış, ortamın oksijen ve Eh-pH’sına bağlı
olarak oolitik tipte hematit-götit, şamozit veya manyetit şeklinde kimyasal sedimanter olarak
çökelmiştir. Sonraki süreçte etkili olan diyajenez ve metamorfizma süreçleriyle şekillenmiştir.
Geç Kretase’de Demirköy Plütonunun bölgeye sokulum yapmasıyla metakumtaşlarının kırık
ve çatlakları boyunca etkili olan hidrotermal sistem, sınırlı kütleli, hematit çimentolu, daha
yüksek tenörlü breşik cevherleri oluşturmuştur. Balaban ruhsat sahası içerisinde bulunan
İncesırt mevkiinde, demir cevherleşmesinden başka skarn tip polimetal zenginleşmeleri de
bulunmaktadır.
Balaban demir cevherleşmesinin kaynak rezervini belirlemeye yönelik olarak 2017 ve 2018
yıllarında 74 lokasyonda toplam 12.348,70 metre sondaj çalışması yürütülmüş olup yapılan
kaynak hesaplamalarına göre % 15,81 Fe tenörlü 6.923.252 ton toplam kaynak tahmini
yapılmıştır. Sondajlardan alınan örneklerde yürütülen teknoloji test çalışmasında -75 μm
boyutunda yüksek alan şiddetli yaş manyetik ayırıcı (YAŞYMA) ile % 51,20 tenörlü konsantre
% 16,33 verimle elde edilmiştir. Davis tüp+YAŞYMA ile yapılan çalışmada ise -45 μm
boyutunda % 53,35 tenörlü konsantre % 13,18 verimle elde edilmiştir.