• DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ PORFİRİ TİP CEVHERLEŞMELERE AİT POTANSİYEL ALANLAR VE OLUŞUM MEKANİZMALARI RAPORU

ÖZ
Doğu Pontidler olarak adlandırılan Doğu Karadeniz Bölgesi, metalik madenler açısından
ülkemizin en önemli metalojenik kuşaklarından birini oluşturmaktadır.
Pontidler’in doğu ve orta kesiminde yer alan çalışma alanı; magmatik kayaçlarla
ilişkili maden yatak ve zuhurların(porfiri, masif, skarn ve damar tip yatak ve zuhurlar) yoğun
olduğu alanları temsil edecek şekilde seçilmiştir. Bölgedeki magmatik kayaçlar yaygın
alanlarda izlenmesine rağmen bilinen birkaç saha dışında porfiri tip cevherleşmeler yeterince
irdelenmemiştir(Trabzon-Maçka-Güzelyayla, Giresun-Espiye-Güllüce-Emeksen, Erzurumİspir-
Ulutaş, Artvin-Yusufeli-Balcılı sahaları hariç).
Proje kapsamında, yörede mostra veren magmatik kayaçların gerek porfiri tip cevherleşmelerle,
gerek ise bölgede izlenen diğer tip cevherleşmelerle(skarn, epitermal ve damar)
olan ilişkilerinin ortaya konması ve yeni potansiyel hedef alanların saptanması amaçlanmıştır.
Potansiyel olabilecek alanlar belirlenmiş ve model çalışma için yarı detay ve detay çalışmalar
yapılmıştır.
İnceleme alanı; Paleozoyik, Jura, Geç Kretase, Eosen ve Oligo-Miyosen yaşlı
kayaçlarla temsil edilir. Sahada Paleozoyik-Jura, Geç Kretase-Eosen ve Eosen-Oligo-Miyosen
geçişleri uyumsuz iken, Jura-Geç Kretase geçişi uyumludur. Çalışma alanı hem Hersiniyen
hem de Alp orojenizinin etkisi altında kalmıştır. Bunun sonucu olarak çalışma alanında, kırıklı
ve kıvrımlı yapılar gelişmiştir. Bu açısal uyumsuzluklara dayanılarak inceleme alanını
oluşturan birimlerin Erken Kimmeriyen ve Laramiyen fazlarından etkilendikleri gözlenmiştir.
Kırıklı yapılar, çatlaklar ve faylar şeklinde gelişmiştir. Faylar, eğim atımlı faylar ve doğrultu
atımlı faylar şeklindedir. Eğim atımlı faylar ise daha çok cevherleşmelerin bulunduğu yerlerde
görülmektedir.
Bu proje kapsamında elde edilen yeni LA-ICP-MS-U-Pb zirkon yaş verileri, Ordu-
Fatsa-Elbeyli Au-Cu-Mo mineralizasyonunun, şoşonitik özellikte 77,0±1,3m.y. yaşında
monzonit/monzodiyoritik kayaçlar içerisine yerleştiğini gösterir. Giresun-Güllüce-Emeksen
Mo mineralizasyonu; yüksek K kalk-alkalinden şoşonitik bileşimde granit(78.5±08m.y.),
granodiyorit(78.7±0.5m.y.) ve porfiri granitleri(77.7±0.5m.y.) KB ve KD doğrultulu kesişen
kuvars damarlarından oluşmaktadır. Trabzon-Maçka-Güzelyayla porfiri Cu-Mo
cevherleşmesi; kalk-alkalin dasit porfir(81.4±1.1m.y.) ve Geç Kretase yaşlı kalk-alkalin
andezitleri kesen ağsal tipte gelişmiş Cu-Mo mineralizasyonundan meydana gelmektedir.
Erzurum-İspir-Ulutaş mineralizasyonu; kalk-alkalin granit porfir içerisine(132.9±0.6m.y)
IX
sokulmuş yüksek derecede serizitleşmiş kuvars porfir(131.1±0.9m.y.) içerisine yerleşmiş Cu-
Mo mineralizasyonundan oluşmaktadır.
Doğu Pontidler’deki porfiri tip cevherleşmeler ile ilişkili kayaçlara ait radyojenik
izotopik, litojeokimyasal ve yeni U-Pb zirkon yaş verileri, bu cevherleşmelerin Neotetis
Okyanusu’nun Üst Kretase boyunca yitimi sırasında oluşan magmatik yaylarla ilişkili
ortamlarda şekillendiğini gösterir. Erzurum-İspir-Ulutaş cevherleşmesi ise, Erken Kretase
boyunca Neotetis’in kuzeye doğru yitiminin ilk safhasına atfedilir.
Bu çalışmada elde edilen veriler değerlendirildiğinde, Maçka-Güzelyayla ve Espiye-
Emeksen hidrotermal sistemlerinin genleşmeli bir tektonik açılım esnasında, geçişli bir
sıkışma sırasında oluştuğu, Üst Kretase yaşlı Fatsa-Elbeyli hidrotemal sisteminin genleşmeli
bir magmatik yay boyunca yerleştiği sonucuna varılmıştır. Fatsa-Elbeyli ve Espiye-
Emeksen’deki yüksek oksitlenmiş K’lu kalk-alkalin ve şoşonitik magmalar, değişken kabuk
kirlenmesi ve manto kamasının değişik kısmi ergimesiyle beraber metasomatize, heterojen ve
zenginleştirilmiş bir litosferik mantodan türetilmiştir. Alt kabuktan türetilen mafik magmalar 

ve üst kabuktaki asitik magmalar arasındaki mixing/mingling süreçleri, Doğu Pontidler’deki

porfiri tip Cu-Mo oluşumları için önemli rol oynamıştır.

Rapor Özellikleri
Rapor No 13759
Rapor Adı DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ PORFİRİ TİP CEVHERLEŞMELERE AİT POTANSİYEL ALANLAR VE OLUŞUM MEKANİZMALARI RAPORU
Konu MADEN JEOLOJİSİ
Yer - Konum DOĞU KARADENİZ
Dil TÜRKÇE
Yayın Tarihi 2019
Yazarlar Mustafa K. ÖZKAN Mustafa ÖZKAN Şenol KARSLI Zeki YILMAZ Abdullah DURSUN Dr. Oktay PARLAK Dr. Okan DELİBAŞ

DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ PORFİRİ TİP CEVHERLEŞMELERE AİT POTANSİYEL ALANLAR VE OLUŞUM MEKANİZMALARI RAPORU

  • Markalar MTA
  • Ürün Kodu: DR13759
  • Stok Durumu: Stokta var
  • 668,68TL


Etiketler: DOĞU KARADENİZ BÖLGESİ PORFİRİ TİP CEVHERLEŞMELERE AİT POTANSİYEL ALANLAR VE OLUŞUM MEKANİZMALARI RAPORU