Gediz Belediye Başkanlığı ile Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü
arasında 28.08.2012 tarihinde yapılan sözleşme gereği, Gediz Belediye Başkanlığı’na
ait 65 no.lu işletme ruhsatlı jeotermal alana ait kaynak koruma alanları etüdü çalışması,
5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ve Uygulama
Yönetmeliği’nin jeotermal alanın çevresel etkilerle kirlenmesinin önlenmesi, korunması
ve geliştirilmesine yönelik jeolojik, hidrojeolojik, jeotermal ve jeokimyasal çalışmaları
içerecek şekilde 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu ve
Uygulama Yönetmeliği hükümlerine göre yapılmıştır.
Koruma alanları etüt çalışmaları 5 adet sıcak su kaynağı çevresinde (Hacethane
Hamamı, Kızılay’a giden su, Çamaşırhane çeşme, Aşağı sızıntı, Kaynak doğal çıkış),
kaynakların (doğal çıkış) her türlü kirletici dış etkenlerden korunması ve devamlılığının
sağlanması amacıyla yapılmıştır. Dolayısıyla bu çalışma da doğal çıkışların her türlü
kirletici dış etkenlerden korunması ve sürdürülebilirliğinin sağlanması, potansiyel alanın
belirlenerek koruma altına alınması amacıyla, sahanın litolojik özellikleri, kayaçların
geçirimliliği, çatlak ve kırık sistemleri gibi unsurlar göz önüne alınarak
gerçekleştirilmiş, I. II. ve III. derece koruma alanları sınırları ve bu zonlarda alınması
gerekli önlemler belirlenmiştir.
Gediz Belediye Başkanlığı’na ait 65 no.lu işletme ruhsatlı jeotermal alanda
yapılan koruma alanları etüdü çalışmaları sonucunda belirlenen koruma alanları zonları
ile uyulması gereken kurallara dikkat edilmesi, bölge için önemli bir ekonomik değer
olan sıcak suyun, uzun yıllar kullanılabilmesi ve gelecek nesillere aktarılabilmesi
bakımından büyük önem taşımaktadır.
Bu çalışma ile belirlenen I., II. ve III. derece koruma alanı sınırı 1/10.000 ölçekli
topografik harita üzerine işaretlenmiştir. I. derece koruma alanı sınırı; kaplıca
kaynaklarının, kaynaklara çıkış yolu sağlayan KD-GB yönlü sintetik eğim atımlı normal
fayların ve travertenlerin yer aldığı alandır. Çalışmaların değerlendirmesi sonucunda
ortaya konulan ve sahanın jeolojik, jeomorfolojik, hidrojeolojik özelliklerinin yanı sıra,
mevcut jeotermal verilere göre belirlenmiş muhtemel jeotermal potansiyel alan II.
derece koruma alanı sınırı olarak belirlenmiştir. III. derece koruma alanı sınırı ise
hidrojeolojik beslenme alanı sınırı olarak kabul edilmiştir.
Koruma alanları zon sınırları belirlenirken, daha önce ruhsat alanı ve civarında
İça (1976) tarafından gerçekleştirilen “Muratdağı (Gediz) Kaplıcasının Hidrojeoloji
Etüdü” isimli çalışmadan yararlanılmıştır. Yazar çalışmasında, sıcak suların rezervuar
kayacının yoğun soğuma çatlaklı riyolitler ile ikincil olarak bol çatlaklı kuvarsit ve
kireçtaşları olduğunu belirtmiştir. Kuzeybatı güneydoğu yönlü basamak faylarla yüzeye
çıkan sıcak suların toplam debisini 22,63 l/s olarak ölçmüştür. Proje çalışmaları
sırasında kaynakların toplam debisi 20 l/s olarak ölçülmüştür.
Söz konusu bu çalışma ve çalışmaya ait bu raporda, bu çalışmalardan büyük
ölçüde faydalanılmış, bazı bölümleri aynen alınmıştır.
Ruhsat alanının da içinde kaldığı bölgede ki en yaşlı kayaçlar Jura yaşlı
metasedimenterler ve dolomitik kireçtaşlarıdır. Bu seri üzerine uyumsuz olarak Kretase
yaşlı Muratdağı melanjı ve daha üste doğru Tersiyer’in sedimanter kayaçları ile
volkanik kayaçları gelir. Kuvaterner’e ait alüvyon ve travertenler ise istifin en üstünde
yer alır.

Çalışma alanında tektonizma oldukça etkendir. Kaplıca kaynakları civarındaki
KD-GB yönlü sintetik basamak faylar eğim atımlı normal faylardır. Bu faylarla riyolitik
kayaçlarda tekrarlanma ve melanj dokanaklarında kesiklikler görülmektedir. Bu litolojik
uyumsuzlukların yanısıra kırık hatları boyunca sıcak ve soğuksu kaynakları yer
almaktadır. Basamak faylara dik yönde oluşan KB-GD yönlü düşey fay; şist-kuvarsit ve
karışık magmatik kökenli kayaçlar içinde gelişmiş olup, antimuan cevherleşmesinde
büyük ekendir.
Bölge soğuksu kaynakları bakımından oldukça zengindir. Bu kaynakların büyük
kısmı Muratdağı melanjı içinde yer almakta, debileri 1 l/s’nin üstündedir. Kartalsuyu,
Arabağlu Yaylası, Sarıçiçek Yaylası, Tahtaoluk Yaylası suları yörenin nitelikli
sularındandır.
İnceleme alanında yer alan akarsular su potansiyeli olarak çok zengindir.
Muratdağı Çayı KD-GB yönünde akan çalışma alanının en önemli akarsuyudur.
Proje çalışmaları sırasında, İça (1976) tarafından toplam debisi 22,63 l/s olarak
ifade edilen kaynakların üç ana kaptajda birbirlerine yakın olanlarının toplandığı
görülmüştür.
Araştırmanın amacına yönelik olarak sahada bulunan sıcak ve mineralli
kaynakların kimyasal karakteristiğini belirlemek, aralarındaki kimyasal benzerlik ve
farklılıkları ortaya koymak, sahada bulunan mevcut sularda kimyasal ve organik kirlilik
olup olmadığının belirlenmesine yönelik olarak 5 adet su numunesi alınmış ve analizleri
yerinde yapılmıştır. Ruhsat sahasındaki sular CaSO4’lı ve Na2SO4’lı sular olup suların
sıcaklık değerleri 12,1-41,9 °C arasında değişmekte iken EC değerleri 1.175-2.230
μS/cm arasında değişmektedir. Bu sular mineralce zengin sulardır.
Sıcak su kaynaklarının çıkış yerlerinde görülen riyolit volkanizmasının derinde
soğumamış kısımları, ısıtıcı olarak etkendir.
Bu çalışma ile 5686 sayılı Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular
Kanunu ve Uygulama Yönetmeliği hükümlerine göre jeotermal alana ait I., II. ve III.
Derece koruma alanları sınırları belirlenmiştir.
I. derece koruma alanı sınırı; kaplıca kaynaklarının, kaynaklara çıkış yolu
sağlayan KD-GB yönlü sintetik eğim atımlı normal faylar ve travertenlerin yer aldığı
alandır. Kaynakların yer aldığı bölge her türlü kirlenmeye açık durumdadır.
Çalışmaların değerlendirmesi sonucunda ortaya konulan ve sahanın jeolojik,
jeomorfolojik, hidrojeolojik özelliklerinin yanı sıra, mevcut jeotermal verilere göre
belirlenmiş muhtemel jeotermal potansiyel alan II. derece koruma alanı sınırı olarak
belirlenmiştir. II. derece koruma alanı sınırı dışında kalan ve drenaj alanını kapsayan
bölge ise III. derece koruma alanıdır. Bu alanda koruma tedbirleri II. derece koruma
alanı sınırlarından itibaren tedrici olarak azaltıp kaldırılabilir.