ÖZ
MTA Genel Müdürlüğü, Enerji Hammadde Etüt ve Arama Dairesi Başkanlığı’nın 2012-33-13-05-3 özel proje kod numaralı Çankırı-Kırıkkale Jeotermal Enerji Aramaları Projesi kapsamında yapılan bu çalışmada Çankırı-Merkez Çatalelma yöresinin jeotermal enerji potansiyeline yönelik daha önceki yıllarda yapılan jeolojik, jeofizik etüt ve jeokimya çalışmaları sonuçlarına göre, bölgede yer alan MTA Genel Müdürlüğüne ait ruhsat sahalarından AR: 2009/17 no.lu jeotermal arama ruhsat sahasında belirlenen lokasyonda sondaj açılması işlemi gerçekleştirilmiştir.
İnceleme alanı Kuzey Anadolu Fay Kuşağı’nın güneyinde ve Çankırı-Çorum havzası içerisinde bulunmakta olup havza derinliğinin 8 km’ye ulaşabileceği belirtilmektedir. Sondaj alanı yakın çevresinde en altta görülen birim Mesozoyik yaşlı ofiyolitik karmaşıktır (Eldivan Ofiyolitli Karışığı). Üzerine stratigrafik olarak Paleosen yaşlı Sulakyurt graniti gelmektedir. Eosen yaşlı, nummulitesli kireçtaşları ile kumlu kireçtaşlarından oluşan ve yer yer kumtaşı, şeyl ara seviyeleri içeren Kocaçay formasyonu, granitin üzerine açılı uyumsuzlukla gelmektedir. Bu birimin üzerine uyumsuz olarak gelen Üst Eosen-Alt Miyosen yaşlı İncik formasyonu ise konglomera, kumtaşı, silttaşı, siltli marn ve marnlardan meydana gelmiştir. Yine aynı yaştaki Bayındır formasyonu, İncik formasyonu ile düşey geçişlidir. Bütünüyle jips olan ve kumtaşı, silttaşı, kiltaşı ve marn ara seviyeleri içeren Bayındır formasyonunun üzerine Üst Miyosen yaşlı konglomera, kumtaşı, silttaşı, çamurtaşı, kiltaşı ve marnlardan oluşan Kızılırmak formasyonu gelmektedir. Faraşlı bazaltları, Kızılırmak formasyonu ile eş yaşlı olup üzerinde, çalışılan alanın özellikle Kızılırmak Nehri’nin kuzeyinde yaygın şekilde izlenen Üst Miyosen yaşlı, genelde jipslerden, kiltaşı, marn ve tuzdan oluşan Bozkır formasyonu bulunmaktadır. Alanda Kuvaterner ise yeni alüvyon ve eski alüvyon (taraça) ile temsil edilmektedir. Bölgesel stratigrafiye ilişkin bu birimlerden yalnızca Bayındır formasyonu sondaj alanı yakınında görülmemektedir.
Açılan ÇMÇ-2012/3 sondajı 750 m derinliğinde olup kuyudan ilk verilere göre kompresörle 36,3 oC sıcaklıkta, 1,5 l/s debide akışkan elde edilmiştir. Kuyu artezyen de yapmaktadır. Kuyu testleri esnasında kuyu dengede olmamasına rağmen 0,3 l/s artezyen debisi ve 29,1 oC sıcaklık ölçümleri yapılmıştır.
Kuyudan alınan su numunesinin kimyasal analizleri MTA laboratuarlarında yaptırılmış ve analiz sonuçları çeşitli diyagramlarda değerlendirilmiştir. ÇMÇ-2012/3 sondajına ait su örneği, Uluslararası Hidrojeologlar Birliği (IAH) sınıflamasına göre, “bor içeren, sodyumlu, klorürlü, sıcak ve mineralli sular” sınıfına girmektedir. Piper diyagramına göre Na+K > Ca+Mg olup bu su tuzlu ve sodalı sudur. Ayrıca bu suda Cl+SO4 > HCO3+CO3’lı su olup karbonat olmayan alkalinite karbonat alkalinitesinden fazladır. NaCl, Na2SO4 ve KCl’lü sular ve karbonat olmayan alkalinitesi %50’den fazla olan sular sınıfındadır ve böyle sularda alkaliler ve güçlü asitler egemendir.