Ofiyolitlere Bağlı Cevherleşmelerin Araştırılması Projesi çalışmaları, 2001
yılında, Eskişehir-Sivrihisar-Mihalıççık ve Beylikova yöresinde başlamış, 2002 yılında
Eskişehir kuzeyi ve 2003 yılında da, Eskişehir-Kütahya ve Tavşanlı yöresinde devam
etmiştir. Bu proje kapsamındaki son çalışma, Bursa Orhaneli civarında 2004 yılında
gerçekleştirilmiştir.
Bölgede temeli, Paleozoyik ve Alt Triyas yaşlı metamorfik kayaçlar
oluşturmaktadır. Bunların üzerine, Triyas ve Jura yaşlı çökel kayaçlar ve tektonik
dokanakla Üst Kretase yaşlı ayrılmamış ofiyolitik melanj (karmaşık) gelmektedir.
Ofiyolitik melanjın üzerine sırasıyla, yine tektonik bir dokanakla aynı yaşta eksikli
ofiyolit serisi gelmektedir. Üst Kretase–Paleosen yaşlı Granodiyorit ve Granit
bileşimindeki derinlik kayaçları bunları kesmektedir. Neojen yaşlı genç çökeller, tüm
bu kayaçları örtmektedirler. İnceleme alanında, genellikle Miyosen yaşlı Riyolit,
Andezit, Dasit, Trakit ve Fonolit bileşiminde volkanik kayaçlar yüzeylemekte,
kendilerinden daha yaşlı formasyonları kesen bu kayaçlar, arazide çeşitli yerlerde
yüzeylemektedirler. Bunları Pliyosen ve Kuvaterner yaşlı birimler örtmektedir.
Çalışmanın ana konusu olan, Üst Kretase yaşlı ofiyolit napları, çalışma
alanında oldukça geniş alanlar kaplamakta ve devrik durumda, eksikli bir dizilim
arzetmektedirler. Bu ofiyolit gurubu kayaçlar Bahçecik, Sivrihisar-Yunusemre-
Beylikova, Mihalıççık ve Taştepe (Dağküplü) Ofiyolitleri adıyla dört ana başlık altında
incelenmişlerdir. Bu çalışmalar sırasında, ofiyolitler kendi as birimlerine ayrılarak,
1/25 000 ölçekte ayrıntılı olarak haritalanmışlar ve ekonomik jeoloji açısından da
irdelenmişlerdir. Bu çalışmalar sırasında, 130 adet mineralojik-petrografik, 70 adet
jeokimyasal olmak üzere toplam 200 adet örnek alınmıştır.
İnceleme alanında, çok sayıda kromit yatak ve zuhuru bulunmakta olup,
bunların bir kısmında halen üretim çalışmaları sürdürülmektedir. Gerek tektonitlerde
ve gerekse kümülatlarda yüzeyleyen cevherli zonlar, genel olarak dissemine
(saçınımlı) bantlar ve mercekler ile cevhersiz dunit seviyelerinden oluşmaktadır.
Bunun yanı sıra, masif ve nodüler cevherleşmeler de gözlenmiştir. Cevher tenör
değerleri % 5-48 Cr2O3 arasında değişmekle birlikte, genel tenör değerlerinin % 30
un altında olduğu söylenebilir. Krom cevherleşmelerinin yanı sıra, Sivrihisar–Kaymaz
Altın Yatağı çalışma alanının içinde bulunmaktadır. Özel bir firma tarafından üretim
hazırlık çalışmaları sürdürülmektedir. Çalışma alanından Au için alınan örneklerin
değerleri deteksiyon limitinin (40 ppb) altındadır. Bunun dışında, Yunusemre Adatepe
lateritik nikel ve demir yatağı da çalışma alanının içinde bulunmaktadır. Çalışma
ii
alanının en belirgin endüstriyel hammadde zuhuru, Eskişehir lületaşı olarak ta bilinen
sepiyolittir. İnceleme alanında, Türkmentokat Köyü ve çevresinde Neojen yaşlı
konglomeraların içinde bulunan sepiyolit yumruları ilkel koşullarda üretilmektedir.
Ayrıca, çalışma alanınındaki Sepetçi ve Margı Köyleri civarında, irili ufaklı çok
sayıda manyezit ocağı çalışır durumdadır.
Bunların yanı sıra, Karacaören toryum enerji hammaddesi yatağı da çalışma
sahasında bulunmaktadır.
Bu proje kapsamında, inceleme alanında yüzeyleyen ofiyolitler as birimlerine
ayrılmış, içyapıları ortaya çıkarılmış ve bunlara bağlı olarak gelişen birincil ve ikincil
cevherleşmeler incelenmiştir.