• KIRKLARELİ-LÜLEBURGAZ-KÜÇÜK KARIŞTIRAN KÖYÜ MADEN RAPORU

Bentonit; esas minerali montmorillonit olan killer için yaygın ve ticari olarak kullanılan bir terim olup, en az %85 montmorillonit içeren yumuşak kolloidal özellikli bir alüminyum hidrosilikattır.

Bentonitler alüminyum, magnezyumca zengin volkanik kül, tüf ve lavların kimyasal ayrışmasından oluşmuş, ana minerali montmorillonit olan killerdir. Bu grubun mineralleri dioktahedral ve trioktahedral kristal sistemlerinden oluşmuştur. En çok tanınan mineralleri montmorillonitin yanı sıra baydellit, nontronit, hektorit ve saponit’tir.

Ülkemizde çeşitli yörelerde kullanılan baş kili, çamaşır kili, bebe toprağı ve pekmez toprağı gibi killer de genellikle bentonit’tir.

Bentonit-bentonitik killer suyla temasa geçince şişebilen, asitle aktiflendirilebilen, sondaj çamurlarını koyulaştırabilen ve geniş yüzey alanı gösterebilen kil mineralleridir (Grim, 1968).

Endüstriyel kullanımlar için bentonitin değerlendirilmesinde kimyasal bileşimden ziyade fiziksel özellikler önemlidir.

Bentonitler; esas itibari ile suda şişen “Na-bentonit” bu özelliği daha az olan “Ara Tip Bentonit” ve suda şişmeyen “Ca-bentonit” olmak üzere 3 ana grupta toplanırlar.

Bentonitlerin kimyasal bileşimleri hangi tip bentonit oldukları konusunda kesin bir bilgi vermemekle birlikte yaklaşım sağlamak ya da tahmin yapmaya yardımcı olabilir. Eğer bir bentonitte Na20+K20/Ca0+Mg0 oranı 1 ve daha büyükse Na-bentonit, 1’den küçük 1/3’e kadar olanlar ara tip bentonit, 1/3’den küçükse Ca-bentonit olarak adlandırılır.

Bentonitler asit, soda (Na2C03), polimer ve benzeri reaktiflerle reaksiyona sokularak katkılı veya aktifleştirilmiş bentonit sınıflaması yapılır. Katkı maddesinin çeşidine bağlı olarak “Sodyum aktif bentonit”, “Aktif ağartma toprağı” veya “Polimer katkılı bentonit” olarak da adlandırılır.

Literatürde Na-bentonitler sondaj bentoniti olarak bilinmelerine rağmen Ca- bentonitler ise ağartma toprağı olarak bilinirler. Bentonitlerin en çok kullanım alanları sondaj, döküm, yağ sanayi ve diğer alanlardır.

Türkiye’nin bilinen en büyük Ca-bentonit yatağı Edirne-Enez-Yazır Köyü’nde olup, 3-4 yıldır özel bir firma tarafından işletilmektedir.

MTA Genel Müdürlüğünün 2011 ve 2012 yıllarında Trakya yöresinde yaptığı çalışmalarda Üst Miyosen yaşlı Ergene formasyonunda tespit ettiği bentonitik killer Ca- bentonit özelliğinde olup, büyük bir potansiyele sahip yataklardır.

 

Edirne-Enez-Yazır Köyü’ndeki özel bir firma tarafından işletilen yatak 1970 yılında MTA tarafından bulunmuş olan bir yatak olup, Hisarlıdağ Volkanitlerine bağlı olarak oluşmuştur.

Trakya yöresinde bentonit-bentonitik killer; Hisarlıdağ Volkanitleri, Danişmen Formasyonu, Süloğlu formasyonu, Ergene formasyonu ve Trakya Formasyonu’nda yer almaktadır.

Trakya bentonitlerinin hemen hemen tamamı Ca-bentonit ve ara tip bentonit’tir.

MTA Genel Müdürlüğü 2012 yılında Küçük Karıştıran ruhsat sahasında (Şekil 1) tek lokasyonda 41.50 m’lik sondaj yapmış olup, 41.10 m bentonitik kil kesmiştir.

2013 yılında aynı sahada 3 adet farklı lokasyonda toplam 203.00 m’lik sondaj gerçekleştirilmiş olup, bunlardan en derini TR-5/3 sondajı olup, 72.00 m’lik sondajdır.

Küçük Karıştıran ruhsat sahasında 2012 yılında yapılan sondaj karotlarından yarılanarak alınan numunelerin gelen ön analiz sonuçlarına göre Küçük Karıştıran ruhsat sahasındaki bentonit-bentonitik killer Ca-bentonit ve ara tip bentonit olup, ağartma değerleri prosedüre göre orijinal ve aktif olarak iyi ile çok iyi arasındadır.

2013 yılında ruhsat sahasında yapılan 3 adet sondajdan 2 tanesinin sondaj karotları yarılanarak numunelerin tümü ön teknolojik analize gönderilmiş, diğer sondajın karotlarının tümünden 2 adet tam teknolojik analiz numunesi derlenmiş ve MTA laboratuvarlarına gönderilmiştir.

2013 yılında gelen analiz sonuçlarına göre, numunelerin gerek ön teknolojik analiz sonuçları gerekse tam teknolojik analiz sonuçlarına göre Küçük Karıştıran ruhsat sahasındaki bentonitik killer sondaj ve döküm sanayilerinde kullanılacak değerler vermemiştir.

Zenginleştirme amaçlı MTA laboratuarlarına gönderilen her bir numunenin ayrıca 25-1050°C arasında 10°C/dakika ısıtma hızı ile DTA-TG termogram çekimleri yapılmış ve rapor ekinde verilmiştir.

Rapor Özellikleri
Rapor No 11756
Rapor Adı KIRKLARELİ-LÜLEBURGAZ-KÜÇÜK KARIŞTIRAN KÖYÜ AR:201101356 (ER: 3278191) NO’LU IV. GRUP RUHSAT SAHASININ BULUCULUĞA AİT MADEN JEOLOJİSİ RAPORU
Konu BENTONİT
Yer - Konum KIRKLARELİ-LÜLEBURGAZ
Dil TÜRKÇE
Yayın Tarihi Ekim-2014 ANKARA
Yazarlar Necmi KIRAL Aytaç TULUKÇU

KIRKLARELİ-LÜLEBURGAZ-KÜÇÜK KARIŞTIRAN KÖYÜ MADEN RAPORU

  • Markalar MTA
  • Ürün Kodu: DR11756
  • Stok Durumu: Stokta var
  • 304,28TL


Etiketler: KIRKLARELİ-LÜLEBURGAZ-KÜÇÜK KARIŞTIRAN KÖYÜ AR:201101356 (ER: 3278191) NO’LU IV. GRUP RUHSAT SAHASININ BULUCULUĞA AİT MADEN JEOLOJİSİ RAPORU