• MALIKÖY-ILICAPINAR TEMELLİ JEOLOJİSİ  JEOTERMAL OLANAKLARI

1
1. ÖZ
MTA Genel Müdürlüğü Enerji Hammadde Etüt ve Arama Dairesi tarafından
hazırlanan “Ankara Civarı Jeotermal Enerji Aramaları Projesi” kapsamında yapılan bu
çalışmada; jeolojik anlamda Şengör (1980)’ün tanımladığı, Türkiye’nin beş tektonik
bölgesinden birisi olan, Orta Anadolu Ovalar Bölgesi’nde yer alan Malıköy
(Temelli/Ankara) sahası ve civarında jeolojik, jeofizik etütler ve jeokimya çalışmaları
gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, inceleme alanının genel jeolojisine, sahada ve civarında
yaygın olarak gözlemlenen ve çeşitli kaya birimleri ile temsil edilen volkanizmya
yönelik yorumlar getirebilmek, inceleme alanını da içine alan bölgede hâkim olan
tektonik stili ortaya koymak, inceleme alanının jeotermal enerji potansiyeline yönelik
veriler elde edebilmek, kavramsal jeotermal modeline bir yaklaşım getirmek ve
jeotermal akışkan üretimine yönelik sondaj lokasyonları belirlemek amaçlanmıştır.
Bu çalışma kapsamında, sahanın jeotermal potansiyeline yönelik parametrelerin
ortaya konulabilmesi için, 150 km2’lik bir alanda 1/25 000 ölçekli jeolojik harita alımı
gerçekleştirilmiştir. Elde edilen verilerin tahkiki, inceleme alanına ait stratigrafik
korelasyonun sağlanması, ortaya konabilecek jeotermal enerji parametrelerinin daha
detaylı belirlenmesi, inceleme alanında sıcaklığın yatay ve düşey yönde değişimi ve
dağılımının belirlenerek düşük öz dirençli noktaların ve hedef kırık zonların
belirlenmesi amacıyla, inceleme alanında yaklaşık 2,7 km2’lik alan içerisinde, Girmeç
sahasında 19, Malıköy-Ilıcapınar sahasında 34 olmak üzere 53 lokasyonda düşey
elektrik sondaj (DES) ölçüsü alınmıştır. DES lokasyonları 100-400 m arasında değişen
aralıklarla belirlenmiştir. Ayrıca Girmeç sahasında 1500 m ve Malıköy-Ilıcapınar
sahasında 1800 m olmak üzere toplam uzunluğu 3300 m olan profillerde, 25 m nokta
aralığı ve 25 m kaydırma aralığı ile toplam 133 noktada SP-türev ölçüleri alınarak doğal
elektrik alandaki yanal değişimler izlenmeye çalışılmıştır.
Suların sınıflaması, suların yüzeye ulaşana kadar geçirdikleri süreç, su-kayaç
etkileşimi, karışım oranı, hidrokimyasal fasiyes ve sahanın hidrokimyasal tarihçesinin
ortaya konulması amacıyla, inceleme alanında kendiliğinden boşalım yapan sıcak ve
soğuk su kaynaklarından 5 adet örnekleme yapılarak MTA laboratuarlarında major
element analizi yaptırılmış ve analiz sonuçları hidrokimyasal açıdan değerlendirilmiştir.
Orta Miyosen’de başlayan çarpışmanın sonucu olarak etkili olan, yaklaşık K-G
yönlü gelişen sıkışma tektonik rejimi genelde tüm bölgenin ve inceleme alanının
jeodinamik evriminde en etkili unsurdur. Pontid tektonik birliğinin batısında Orta
Sakarya bölümünde yer alan inceleme alanının jeodinamik evrimini, yapısal unsurlarını
ortaya koyacak ve deformasyon tipini belirleyecek veriler inceleme alanı içinde fazlaca
gözlenememiştir. Ancak jeofizik çalışmalar sonucunda bazı yapısal unsurlar ortaya
konabilmiştir.
İnceleme alanında, metakiltaşı, metasilttaşı, metaşeyl, metakumtaşları,
konglomeratik kumtaşı, çakıltaşı, bazı örneklerde şist olarak tanımlanabilecek, düşük
dereceli metamorfizma geçirmiş kırıntılılar, şeyl, kalkşist, grafitşist ve killişist, spilit ve
diyabaz daykları ile temsil edilen birim Üst Permiyen (?)-Alt Triyas yaşlı birim en altta
yer alır. Bunun üzerine gelen, çok kaba tabakalı, masif görünümlü blok şeklinde, krem,
kirli beyaz, açık gri renkli, kristalize kireçtaşları ile temsil edilen birim ise Üst Jura-Alt
Kretase yaşlıdır. Bölgesel olarak çeşitli kaya birimleri ile temsil edilen ancak inceleme
alanı içerisinde rekristalize, bol fosilli resifal kireçtaşları ile temsil edilen Kapıkaya
kireçtaşları ise Üst Kretase yaşındadır. Bu birimin üzerine gelen, şelf ortamında
çökelmiş resifal kireçtaşı, kırıntılı kireçtaşı ve kumlu kireçtaşından oluşur ve Paleosen
2
yaşına sahiptir. Hakim kaya birimi bazaltik ve andezitik lav olan volkanitler Alt
Miyosen yaşında olup kendinden önceki birimleri uyumsuz olarak örter. Volkanitlerle
yanal ve düşey geçişli olan Alt-Orta Miyosen yaşlı Hançili Formasyonu çakıltaşı,
kumtaşı, kiltaşı, şeyl, killi kireçtaşı, çamurtaşı, silttaşı ve piroklastik arakatkıları ile
temsil edilir ve yer yer kömür bant ve mercekleri içerir. Bu birimin üzerine uyumlu
olarak gelen Bozkır Formasyonu çakıltaşı, kumtaşı, kiltaşı, kil, marn, çakıl, kumlu
kireçtaşı, üst seviyelerinde jips ve yer yer piroklastik ara seviyeleri ile temsil edilir ve
Orta-Üst Miyosen yaşındadır. Sıcak su çıkışlarının çevresinde yer alan Kuvaterner yaşlı
traverten ve alüvyon ise en üstte yer alırlar.
İnceleme alanında gözlenmemekle birlikte inceleme alanının güneyinde yaygın
olarak izlenen granitik plüton bölgede mağmatik etkinliğin başlangıcını temsil eder.
İnceleme alanı yakın civarında yaygın olarak gözlenen bu granitoyidlerden 69,1±2,7
(hornblendlerden 71,1±2,7) my ve 60,3±2,5 my yaş verileri elde edilmiştir (Açıkgöz ve
diğ., 2007). Granit yerleşiminden sonra, inceleme alanında ve yakın civarında
kalkalkalen karakterle başlayan, yaş verilerine göre Alt Eosen’de kapanmasını
tamamlayan, İzmir-Ankara zonunun kapanması ile ilişkili çarpışma sonrası gelişen
(post-collisional) bir volkanizma başlamıştır.
Bu çalışmada elde edilen verilerle inceleme alanında, jeotermal sistemle ilgili yeni
veriler ve yorumlar üretilmiştir. Elde edilen veriler ışığında sahanın

Rapor Özellikleri
Rapor No 11319
Rapor Adı MALIKÖY-ILICAPINAR VE GİRMEÇ (TEMELLİ/ANKARA) SAHALARININ JEOLOJİSİ, JEOFİZİK ETÜTLERİ VE JEOTERMAL ENERJİ OLANAKLARI
Konu JEOLOJİK ETÜT JEOTERMAL ENERJİ
Yer - Konum ANKARA TEMELLİ MALIKÖY
Dil TÜRKÇE
Yayın Tarihi Haziran 2009
Yazarlar Servet AÇIKGÖZ (1) Hüdavendigar ŞAHİN (2) Mehmet VEKLİ

MALIKÖY-ILICAPINAR TEMELLİ JEOLOJİSİ JEOTERMAL OLANAKLARI

  • Markalar MTA
  • Ürün Kodu: DR11319
  • Stok Durumu: Stokta var
  • 359,73TL


Etiketler: MALIKÖY-ILICAPINAR VE GİRMEÇ (TEMELLİ/ANKARA) SAHALARININ JEOLOJİSİ, JEOFİZİK ETÜTLERİ VE JEOTERMAL ENERJİ OLANAKLARI