ÖZ

        Türkiye'de eski dönemlere ait kurşun metalürjisinin yapıldığı en önemli yerlerden biri Gümüşhacıköy-Gümüş beldesindedir. Buradaki cüruf birikimi çok geniş bir alam kapsamaktadır. Eski dönemlere ait bu cüruf birikimi bazı araştırmacılara göre 1-1.5 milyon tondur. Gümüş beldesindeki metalurjik etkinliklerin başlangıç tarihi büyük olasılıkla M.Ö.1. Bin yıllarını kapsar. Günümüzde gözlemlenen topografyayı oluşturan cüruflar ise Osmanlı İmparatorluk dönemlerini içeren kurşun cevheri metalürjisine ait kalıntılardır. Buradaki metalurjik etkinliklerin 19. yy.'ın sonlarına yakın bir tarihte son bulduğu belirlenmiştir.

        Cürufların üst seviyesinde bir ev temeli kazısında bulunan metal döküm kalıbı kendine özgüdür. Bu döküm kalıbından-farklı zamanlarda- üç ayrı boyutta ve üç ayrı ağırlıkta külçe kurşun elde edildiği saptanmıştır. Sözü edilen metal döküm kalıbının ortasında Osmanlı Devleti'ne ait eski harflerle "Gümüşhacıköyü" yazmaktadır.

        Yüzey buluntusu olarak cürufların arasında ele geçen bir başka materyalin irdelenmesi sonunda bunun kurşun oksit (litharge) olduğu saptanmıştır. Bu materyal, Osmanlı İmparatorluk dönemlerinde mürdesenk (PbO) ismiyle çanak-çömleklerin sırlanmasında kullanılmıştır. Kurşun oksit (mürdesenk) günümüzde boya sanayisinin önemli bir hammaddesidir.