İNSUYU MAĞARASI (BURDUR) MİMARİ VE ELEKTRİFİKASYON UYGULAMA PROJESİ

ÖNSÖZ
        Gelişmiş batı ülkeleri ve ABD'nde 18. yüzyılın ortalarından beri değerlendirilen mağaraların önemi, yurdumuzda yeni yeni anlaşılmaya başlanmıştır. Özellikle 1970'lerden sonra mağara araştırmaları ve bağlı olarak da ekonomik amaçlarla kullanım artmıştır. Günümüzde çok sayıda mağara başta turizm olmak üzere; depolamacılık, kültür mantarcılığı, mağara tedavisi, askeri amaçlarla sığınak olarak ülke ve yöre ekonomisine önemli katkılar sağlamaktadır. Herhangi bir mağaranın fiziki özellikleri o mağaranın hangi amaçlara uygun olarak kullanılabileceğini belirler.
        Ülkemizde, bugün çok sayıda mağara turizm amacıyla kullanıma açılmıştır. Büyük bir bölümü kıyı bölgelerimizde olan bu mağaralardan en tanınmış olanları şunlardır: İnsuyu (Burdur), Karain (Antalya), Damlataş (Alanya), Narlıkuyu-Dilek (Silifke), Köşekbükü (Anamur), Eshab-ı Kehf (Tarsus), Buzluk (Harput), Karaca (Gümüşhane), Ballıca (Tokat), Dim (Alanya) ve Zindan (Aksu-Isparta). Bunların yanında bazı mağaraların uygulama projeleri hazırlanarak, turizm amaçlı kullanım için düzenlemeleri yapılmaktadır (Zonguldak Gökgöl, Zonguldak Ereğli Cehennemağzı, Muğla Yerküpe, Denizli Dodurgalar, Kırklareli Dupnisa).
        Ülkemizde Turizme açılan ilk mağara olan İnsuyu, Anadolu'yu Akdeniz'e bağlayan ana karayolunun hemen kenarında, Burdur'a 13 km uzaklıkta yer alır. Birbirine bağlı iki bölümden oluşan mağaranın son derece güzel görünümlü damlataş oluşumları ve göllerle kaplı olan birinci bölümü, 1965 yılında turizme kazandırılmıştır. Başlangıçta Koruma ve Uygulama projesi hazırlanmayan İnsuyu, gerek inşaat ve gerekse kullanım aşamasında büyük bir tahribata uğramıştır. Ayrıca, Mandıra ve Çine Ovaları'ndaki kuyulardan belirli bir programa bağlı olmadan denetimsiz olarak su alınması sonucu, mağaradaki yeraltı deresi ve göller kurumuştur. Birinci bölümün son kesiminde bulunan Büyük Göl'deki su düzeyinin iki metre alçalması sonucu; mağaranın ikinci bölüme bağlanan galerisi açığa çıkmıştır. Birinci bölümden daha uzun olan yeni keşfedilen bölüm, damlataş birikimi yönünden son derece fakir olması nedeniyle, turizm amacıyla kullanıma uygun değildir.
        Burdur Valiliği'nin MTA Genel Müdürlüğü'ne baş vurusu sonucu; Ağustos 1999 döneminde, İnsuyu Mağarası'nın korunması ve eski cazibesini kazanması, ziyaretçilerin emniyetli şekilde gezmelerini ve mağaranın tüm güzelliklerini görmelerini sağlamak için gerekli düzenlemeleri içeren bu Uygulama Projesi hazırlanmıştır.
        Çalışmalarımız sırasında göstermiş oldukları ilgi ve yardımlardan dolayı; Burdur Valisi sayın Necati Develioğlu, Vali Yardımcısı sayın Ali Bezirgan, Basın ve Halkla İlişkiler Müdürü Sayın Rahmi Ermiş'e teşekkürlerimizi sunarız.