• ESKİŞEHİR-MERKEZ 2011/4 NO.LU AĞAPINAR VE 2011/5 NO.LU YAKAKAYI JEOTERMAL KAYNAK ARAMA RUHSAT SAHALARI JEOTERMAL ETÜT (JEOLOJİ-JEOFİZİK) VE EMA-2013/12 JEOTERMAL ARAŞTIRMA SONDAJI KUYU BİTİRME RAPORU

Alp-Himalaya tektonik kuşağı üzerinde yer alan ülkemiz, jeotermal kaynaklar

açısından zengin sayılabilecek konumdadır. Tektonik olarak Kuzey Anadolu Fayı ile

Doğu Anadolu Fayı’nın sınırladığı alan içerisinde yer alan Orta Anadolu bölgesinde,

levha hareketleri sonucunda önemli deformasyonlar oluşmuştur. Orta Anadolu’da

bulunan volkanik aktiviteler de doğrudan bu deformasyonlarla ilişkilidir. Miyosen’den

Kuvaterner’e kadar etkisini sürdürmüş volkanik faaliyetlerin bulunduğu Orta Anadolu

bölgesinde önemli jeotermal sahalar vardır. Eskişehir ili ve çevresinde yer alan

jeotermal sahalar da bunlardandır. Eskişehir iline bağlı bu sahalar; Sivrihisar-

Hamamkarahisar (35,6 oC), Günyüzü-Gümüşkonak (34 oC), Merkez-Kızılinler (45 oC),

Alpu-Uyuzhamamı (30 oC), Mihalıççık-Yarıkçı (38,1 oC) ve Mihalgazi-Sakarılıca (56

oC), Mahmudiye (65 oC) ve Merkez-Ağapınar (40 oC) sahalarıdır.

Bölgenin havadan manyetik ve gravite verileri incelendiğinde, mağmatik

sokulum olarak yorumlanabilecek kapanımlar görülmekte olup bu sokulum kütlelerinin

çalışma sahası ve çevresinde ısı kaynağı olabileceği düşünülmüştür. Yine çalışma sahası

ve çevresinde, genel doğrultuları KB-GD olan Neotektonik döneme ait fayların varlığı,

sıcak ve mineralli kaynak ve kuyuların bulunması, ısı akısı değerlerinin Türkiye

ortalamasının üstünde olması, rezervuar ve örtü kaya özelliğindeki birimlerin bulunması

bölgenin jeotermal enerji aramaları açısından uygun olduğunu göstermektedir. Bu

nedenle Eskişehir ili, Merkez ilçesi, Ağapınar ve Yakakayı köyleri civarında MTA

Genel Müdürlüğü’ne ait bitişik 2011/4 no.lu Ağapınar ve 2011/5 no.lu Yakakayı

jeotermal kaynak arama ruhsat alanlarında jeolojik ve jeofizik etüt çalışmaları ile etüt

çalışmaları sonucu 2011/4 no.lu Ağapınar jeotermal kaynak arama ruhsat sahasında

belirlenen lokasyonda EMA-2013/12 jeotermal araştırma sondajı gerçekleştirilmiş ve bu

çalışmalarla ruhsat sahaları jeotermal olanaklarının araştırılması hedeflenmiştir.

Ruhsat sahalarının yer aldığı bölgede temelde Triyas yaşlı metamorfik ve

ofiyolitik kayalar ile tüm bu birimleri uyumsuz olarak örten Miyosen yaşlı sedimanter

birimler ve en genç birimler olarak Kuvaterner yaşlı alüvyon bulunmaktadır. Temelde

Alt Triyas yaşlı Sivihisar Metamorfikleri’ne ait çalışma alanında yüzeylenmeyen

Sivrihisar Yeşilşistleri ve çok küçük alanlarda yüzeyleyen Sivrihisar Mermerleri

bulunmaktadır. Bu metamorfikler üzerine tektonik uyumsuz, serpantinit, peridotit ve

listvenit türü ofiyolitik kayaçlar gelmektedir. Tüm bu birimlerin üzerinde Tersiyer yaşlı

birimler uyumsuz olarak bulunmaktadır. Bu birimler; Orta-Üst Miyosen yaşlı Porsuk

Formasyonu’na ait sedimanter birimlerdir. Bütün bu birimler üzerine ise Kuvaterner

yaşlı alüvyon uyumsuz olarak gelmektedir.

Çalışma sahasında, ısı kaynağı olarak yorumlanabilecek genç mağmatik

oluşumlara rastlanılmamaktadır. Sahada ortaya çıkarılan jeotermal bulgular, jeotermal

sistemin ısı kaynağı olarak, literatürde “Radioactive Heat Production (RHP)” olarak

geçen, inceleme alanı dışında bulunan, içerisindeki radyoaktif özellikte mineral içeriği

yüksek granit ve granodiyorit türü kayaçların, bu minerallerinden kaynaklanan

radyoaktif ışımanın oluşturacağı bir kondaktif ısı olabileceğini göstermektedir. Ayrıca

bölgedeki ana tektonik yapılar olan D-B ve KD-GB doğrultulu faylar, sıcak su

çıkışlarından dolayı, derinlerden ısıyı taşıyan-transfer eden faylar özelliğindedir.

Dolayısıyla buradaki jeotermal sistemin ısıtıcı unsurlarından birinin de bu

tektonizmanın etkisi olacağı görülmektedir. Çalışma alanında rezervuar kaya, Alt Triyas

yaşlı Sivrihisar Metamorfikleri’ne ait Sivrihisar Mermerleri ve Sivrihisar Yeşilşistleri

içersindeki kırık ve çatlaklı zonlardır. Sahanın örtü kayasını ise Orta-Üst Miyosen yaşlı

Porsuk Formasyonu içerisindeki marn, kiltaşı, çamurtaşı, kumtaşı, çakıltaşı

2

seviyeleridir. Sahanın beslenme yönünün, bölgenin kuzey kesimleri olduğu

düşünülmektedir.

Jeolojik ve jeofizik (DES eğrileri, görünür özdirenç ve jeoelektrik yapı kesitleri)

etüt çalışmaları birlikte değerlendirildiğinde, 2011/4 no.lu Ağapınar jeotermal kaynak

arama ruhsat sahasında, A-26 DES noktasına yakın, 1.200±100 m derinliğinde, bir adet

jeotermal araştırma sondaj yeri (Eskişehir İ25-b4 paftası, Y: 0311444, X: 4410199, Z:

759 m) önerilmiştir. 2011/5 no.lu Yakakayı jeotermal kaynak arama ruhsat sahasında

ise elde edilen veriler ışığında sondaj çalışmasına gerek duyulmamıştır.

Etüt çalışmaları sonucu 2011/4 no.lu Ağapınar jeotermal kaynak arama ruhsat

sahasında belirlenen lokasyonda EMA-2013/12 jeotermal araştırma sondajı

gerçekleştirilmiştir. EMA-2013/12 jeotermal araştırma kuyusu 1.017,00 m’de

bitirilmiştir. Kuyuda, 0,00-10,00 m’ler arasında toprak örtü ve alüvyon, 10,00-428,00

m’ler arasında Porsuk Formasyonu Konglomera-Kumtaşı Üyesi’ne (Üm1) ait

konglomera, kil, silt, kum, kömür ara bantlı bitümlü şeyl litolojileri; 428,00-1.017,00

m’ler arasında Sivrihisar Metamorfikleri’ne ait beyaz, gri yer yer yeşil renkli, altere

mermer litolojisi şeklinde geçilen Sivrihsar Mermerleri ve yeşil, gri renkli kloritşist,

kalkşist litolojileri şeklinde geçilen Sivrihisar Yeşilşistleri ardalanmalı olarak

kesilmiştir. Kuyuda 610,00-611,40 m’ler arasında, %50 verimle karot alınmış alınan

karot numunesi mermer olarak tanımlanmıştır.

EMA-2013/12 jeotermal araştırma kuyusunda, 00,00-121,00 m’ler arasında

171/2” matkapla ilerleme yapıldıktan sonra, 00,00-117,00 m’ler arasına 133/8” casing

kapalı muhafaza boruları indirilmiş ve boru arkası çimentolanmıştır. Çimentonun

anülüsden geldiği gözlenmiştir. Çimento prizlendikten sonra 121/4” matkapla ilerlemeye

geçilmiş, 463,00 m’ye kadar ilerlemeye bu çapla devam edilmiştir. 00,00-390,00 m’ler

arasına 95/8” casing kapalı muhafaza borusu indirilerek boru arkası çimentolanmıştır.

Çimentonun anülüsden geldiği gözlenmiştir. Çimentonun prizlenmesinin ardından 8 ½”

matkapla 1.017,00 m ye kadar ilerleme yapılmıştır. EMA-2013/12 jeotermal araştırma

kuyusunda 369,14-1.017,00 metreler arasına 65/8” kapalı ve filtreli üretim boruları liner

olarak indirilerek kuyu teçhiz edilmiştir.

Kuyu, delme işleminin ardından gerekli ölçümler ve teçhiz yapılarak, üretime

açılmıştır. Kompresörle yapılan kuyu geliştirme ve üretim çalışmaları sonrasında, 20

l/sn. artezyenik, 50 l/sn. kompresör debisinde ve 39,3 0C sıcaklıkta akışkan elde

edilmiştir. Kuyuda pompa ile gerçekleştirilen üretim çalışmalarında ise sıcaklık 40 0C

olarak ölçülmüştür.

EMY-2012/19 kuyusu üretim çalışmaları yapıldıktan sonra kuyu ağzı vana ile

kapatılarak emniyete alınmıştır.

2012 yılında gerçekleştirilen etüt çalışmalarında, EMA-2013/12 jeotermal

araştırma sondajının gerçekleştirildiği 2011/4 no.lu Merkez-Ağapınar ruhsat sahasının

güney kesimlerinde, rezistivite düşümü şeklinde izlenen jeotermal anomalinin devam

ettiği belirli alanlar tespit edilmiştir. Bu alanların daha ayrıntılı jeofizik araştırmalarla

değerlendirilerek, yeni sondaj lokasyonlarının tespit edilebileceği öngörülmektedir.

Mevcut çalışmalar ışığında, sahada yüksek sıcaklıklı jeotermal akışkan

bulunmadığı, termal turizm ve balneolojik amaçlar için uygun düşük sıcaklıklı jeotermal

potansiyelin varlığı belirlenmiştir.

Rapor Özellikleri
Rapor No 13812
Rapor Adı ESKİŞEHİR-MERKEZ 2011/4 NO.LU AĞAPINAR VE 2011/5 NO.LU YAKAKAYI JEOTERMAL KAYNAK ARAMA RUHSAT SAHALARI JEOTERMAL ETÜT (JEOLOJİ-JEOFİZİK) VE EMA-2013/12 JEOTERMAL ARAŞTIRMA SONDAJI KUYU BİTİRME RAPORU
Konu JEOLOJİ JEOFİZİK JEOTERMAL
Yer - Konum ESKİŞEHİR-MERKEZ
Dil TÜRKÇE
Yayın Tarihi HAZİRAN 2019
Yazarlar Lütfi TAŞKIRAN Esra Burcu KÖSE Kaan BEKER Levent İLDEŞ

ESKİŞEHİR-MERKEZ 2011/4 NO.LU AĞAPINAR VE 2011/5 NO.LU YAKAKAYI JEOTERMAL KAYNAK ARAMA RUHSAT SAHALARI JEOTERMAL ETÜT (JEOLOJİ-JEOFİZİK) VE EMA-2013/12 JEOTERMAL ARAŞTIRMA SONDAJI KUYU BİTİRME RAPORU

  • Markalar MTA
  • Ürün Kodu: DR13812
  • Stok Durumu: Stokta var
  • 415,51TL


Etiketler: ESKİŞEHİR-MERKEZ 2011/4 NO.LU AĞAPINAR VE 2011/5 NO.LU YAKAKAYI JEOTERMAL KAYNAK ARAMA RUHSAT SAHALARI JEOTERMAL ETÜT (JEOLOJİ-JEOFİZİK) VE EMA-2013/12 JEOTERMAL ARAŞTIRMA SONDAJI KUYU BİTİRME RAPORU