ÖZ
MTA Genel Müdürlüğü tarafından Manisa ili, Salihli ilçesinde 2019.33.13.08 ve
2020.33.13.02.(02-2) özel kod numarası ile yürütülen “Batı Anadolu Jeotermal Enerji
Aramaları Projesi” kapsamında, 2018-AR-09 no.lu Acıdere ve 2019-AR-18 no.lu
Çakaldoğan jeotermal kaynak arama ruhsat sahalarında jeoloji, jeofizik ve hidrojeokimya
etüt çalışmaları yapılarak, ruhsat sahalarının jeotermal enerji potansiyelinin ortaya
konulması hedeflenmiştir. Yapılan bu çalışmaların sonucunda Acıdere jeotermal kaynak
arama ruhsat sahasında 2.807,00 metre derinliğinde MSÇ-2019/3 jeotermal araştırma
sondajı gerçekleştirilmiştir.
Çalışmalara konu olan ruhsat sahalarının bulunduğu alan, Gediz Grabeni (GG)
içinde yer almaktadır. Gediz Grabeni kazanmış olduğu tektonik yapıyla birlikte ülkemizin
en önemli jeotermal sahalarını bünyesinde barındırmaktadır. Son yıllarda MTA Genel
Müdürlüğü ve özel sektör tarafından yapılan yoğun çalışmalar neticesinde grabende
birçok jeotermal saha ortaya çıkarılmıştır.
2018-AR-09 no.lu Acıdere ve 2019-AR-18 no.lu Çakaldoğan jeotermal kaynak
arama ruhsat sahalarının mücavirinde bulunan Kavaklıdere jeotermal sahasında 1996
yılında Kavaklıdere Belediyesi adına açılan 750 m’lik kuyuda 116 °C kuyu dibi sıcaklığı
ve 3 l/sn. kompresör debisinde akışkan sağlanmıştır. 2002 yılında MTA projesi olarak
1.447 m derinliğinde yapılan Alaşehir-Kavaklıdere-Göbekli (KG-1) jeotermal araştırma
sondajında 182 °C sıcaklık, 12 l/sn. artezyenik debi elde edilmiş ve sıcaklık artışının
derine doğru devam ettiği gözlenmiştir. 2004 yılında, Alaşehir-Kavaklıdere sahasındaki
yüksek sıcaklıklı jeotermal sistemin potansiyelini ve boyutlarını belirlemek için KG-1
sondajının yaklaşık 6 km doğusunda Kurudere Köyü civarında 1507 m derinliğinde AK2 araştırma sondajı yapılmıştır. Kuyu tabanına yakın 1.472 m’de 213,43 °C sıcaklık
ölçülmüş ve üretim gayzerli 8 l/sn. olarak belirlenmiştir. 2010 bölgede detay jeoloji,
jeofizik, jeokimya yöntemleri uygulanarak saha yeniden araştırılmış ve tüm bu çalışmalar
değerlendirilerek sahada üç adet derin araştırma sondajı yapılmasına karar verilmiştir.
Buna göre Köseali yakınlarında 2.750 m derinlikte açılan MAK-2010/14 sondajından
kuyu tabanında 287 °C, kuyu ağzında 145,4 °C sıcaklık ve 127 ton/sa. debiye sahip;
Kurudere yakınlarında 1.750 m derinliğinde açılan MAK-2010/15 sondajından 154 °C
kuyu içi sıcaklığı, 2 l/sn. artezyen ve 5 l/sn. kompresör debisine sahip; Alaşehir-Örnekköy
kuzeyinde 2,250 m derinliğinde açılan MAK-2011/03 sondajından ise 26,5 bar dinamik
basınçta 175,61 °C kuyu başı üretim sıcaklığına ve vana tam açıkken 7,4 bar kuyu başı
basıncı ve 328 ton/sa. üretim debisine sahip akışkan üretimi sağlanmıştır (Doğdu ve
diğerleri, 2016). Bunlardan Köseali yakınlarındaki sondajda (MAK-2010/14) Türkiye
jeotermal sıcaklık rekoru kırılmıştır (287 °C) (Burçak ve Dünya, 2011).
Çalışma alanında temeli Menderes Masifi’ne ait Prekambriyen-Alt Paleozoyik
yaşlı gözlü gnays, migmatitik gnays, granitik gnays, milonitik gnays, granat gnays,
migmatit, biyotitli gnays ve granit aplit dayk ve silleri ile bunun üzerinde Üst PaleozoyikOrta Triyas? yaşlı granatlı mikaşistlerle başlayan, üste doğru kuvarsit, kuvarsşist,
mikaşist-mermer ardalanması ile devam eden Menderes Masifi’nin örtü şist ve
mermerleri oluşturmaktadır. Bunlar üzerine açısal uyumsuzlukla konglomeralarla
başlayan, kumtaşı, silttaşı ve organiklerce zengin şeylerle devam eden ve killi
kireçtaşlarıyla son bulan Alt-Orta Miyosen yaşlı Alaşehir Formasyonu gelmektedir.
Bunun da üzerine diskordansla, kiremit-bordo ve şarabi renkli, orta ve kalın tabakalı,
konglomera-kumtaşı ve çakıllı kumtaşı, yer yer kiltaşı ve silttaşından oluşan Üst
Miyosen-Alt Pliyosen yaşlı Gediz Formasyonu, bunun da üzerinde Üst Pliyosen-Alt
Pleyistosen yaşlı bej, yer yer kırmızımsı, sarımsı renklerde kalın tabakalı, yer yer masif
bloklu konglomeralardan oluşan Kaletepe Formasyonu yine uyumsuzlukla yer
almaktadır. İstifin en üstünde ise Kuvaterner yaşlı alüvyon çökelleri bulunmaktadır.
ii
Menderes Masifine günümüzdeki şeklini kazandıran; Gediz, Büyük Menderes,
Küçük Menderes Grabenleri yeni tektonik dönemde, sıyrılma faylarına bağlı olarak
oluşmuştur. Gediz Grabeni’nin açılması, bölgedeki en genç sıyrılama fayı olan Karadut
Fayı’nın oluşumu ile başlamıştır. Düşük eğimli normal bir fay olan Karadut Fayı,
grabenin güney kenar fayıdır. Bu faylanma bölgesel ölçekte bir kataklastik-milonitik zon
oluşturmuştur (Emre, 1996).
Çalışma alanında KB-GD, KD-GB ve yaklaşık D-B doğrultulu yüksek açılı, eğim
atımlı yer yer doğrultu atım bileşenli normal faylar yer almaktadır. Yaklaşık D-B
doğrultulu düşük eğimli (11-30°) sıyrılma fayı KB-GD, KD-GB ve yaklaşık D-B yönlü
yüksek açılı eğim atımlı genellikle normal faylar ve yaklaşık K-G doğrultulu doğrultu
atımlı faydan eğim atımlı faya kadar değişen karakterli faylar tarafından kesilmektedir.
Bu kesişim bölgeleri ikincil porozite oluşumu açısından büyük önem arz etmektedir. KG doğrultulu faylar ile KB-GD, KD-GB ve D-B özellikle normal faylar yanı sıra sıyrılma
fayıyla kesişme bölgeleri rezervuar oluşturan yapılar olarak belirlenmiştir.
Menderes Masifi özgün jeoloji yapısı ve evriminin yanında, çok sayıda
genç grabenle kesilmiş oluşu ile de ülkemizde en yaygın ve yüksek akılı ısı anomalisini
temsil etmektedir. Çalışma alanında Menderes Masifi’ne ait gnaysların kırıklı zonları,
mermerlerin kırık çatlak zonları ve erime boşlukları rezervuar özellikli kayaçlardır ve ana
rezervuarı oluşturmaktadır. Ana rezervuar kayaçlarda kırık ve çatlaklara bağlı olarak
gelişen ikincil porozite hâkim durumdadır. Bunlar üzerine gelen çökel kayaçlar ikincil
rezervuar kayaçları oluşturmaktadır. Bunlardan, Alaşehir Formasyonu’nun kireçtaşı ve
konglomeratik seviyeleri, kırık zonlarda rezervuar olabilecek seviyeler içerebilmektedir.
Gediz ve Kaletepe formasyonları gevşek çimentolu olduğundan birincil gözenekliliğe
sahiptir. Formasyonlar taneli yapıda ve genellikle silt-killi silt çimento ile tutturulmuş
olduğundan yer yer özellikle çakıllı seviyelerin hâkim olduğu yerlerde yüksek
porozitelidir ve zaman zaman rezervuar özelliği taşıyabilmektedir. Sıyrılma fay zonunda
oluşan kataklastik kayaçlar da kırıklı, çatlaklı yapısıyla kısmen hazne kaya özelliği
gösterirler. Kuvaterner ve Neojen yaşlı kayaçların killi, siltli kısımları ise örtü kayaç
özelliği gösterirler.
Sahalardaki jeotermal sistemin yayılımı, rezervuar kayaç derinliği, gömülü
yapıların, sahanın genel tektonik yapısının ve ısıtıcı kaynağın belirlenmesi için ruhsat
sahalarında jeofizik CSAMT, DES, SP ve manyetotellürik (AMT-MT) ve toprak gazı
ölçümleri gerçekleştirilmiştir.
Yapılan tüm çalışmaların değerlendirilmesi sonucunda 2019-AR-09 no.lu
Manisa-Salihli-Acıdere jeotermal kaynak arama ruhsat sahasında (makine yerleşim ve
arazi şartları da dikkate alınarak, 005 ve 006 no.lu MT noktası, P65 no.lu CSAMT profili
üzerindeki 65333 noktası ile P10 profili üzerindeki 1095 no.lu CSAMT noktası ve A-4
no.lu DES noktasına en yakın olacak şekilde), (UTM-ED50) Y: 609333, X: 4255860, Z:
216 m koordinatlarında 2.750±250 m derinliğinde jeotermal araştırma sondajı
önerilmiştir. Önerilen bu sondaj noktasında 2.807 m derinliğinde bir adet jeotermal
araştırma sondajı (MSÇ-2019/3) gerçekleştirilmiştir. MSÇ-2019/3 jeotermal araştırma
sondajında 2.750 m derinlikte amerada cihazı ile 201,21 °C sıcaklık ölçülmüştür. Bu
kuyuda kuyu geliştirme çalışmaları kapsamında 390 metreden yapılan kompresör ile 2
l/sn. debide ve 60,5 °C sıcaklığında akışkan elde edilmiştir.
Rapor Özellikleri | |
Rapor No | 14519 |
Rapor Adı | MANİSA İLİ SALİHLİ İLÇESİ 2018-AR-09 NO.LU ACIDERE VE 2019-AR-18 NO.LU ÇAKALDOĞAN JEOTERMAL KAYNAK ARAMA RUHSAT SAHALARI JEOTERMAL ETÜT (JEOLOJİ VE JEOFİZİK) VE MSÇ-2019/3 JEOTERMAL ARAŞTIRMA SONDAJI KUYU BİTİRME RAPORU |
Konu | JEOTERMAL ETÜT JEOLOJİ JEOFİZİK SONDAJ |
Yer - Konum | MANİSA - SALİHLİ |
Dil | TÜRKÇE |
Yayın Tarihi | 2024 |
Yazarlar | Engin BÜLBÜL Dr. Aydın ÇİÇEK Dilek BATUM Sultan BOSTAN Mustafa DESTUR Dr. Ahmet ÜÇER Murat AKAR Yasemin GÖKALP İlker ATMACA |
MANİSA İLİ SALİHLİ İLÇESİ 2018-AR-09 NO.LU ACIDERE VE 2019-AR-18 NO.LU ÇAKALDOĞAN JEOTERMAL KAYNAK ARAMA RUHSAT SAHALARI JEOTERMAL ETÜT (JEOLOJİ VE JEOFİZİK) VE MSÇ-2019/3 JEOTERMAL ARAŞTIRMA SONDAJI KUYU BİTİRME RAPORU
- Markalar MTA
- Ürün Kodu: DR14519
- Stok Durumu: Stokta var
-
1.065,25TL
Etiketler: MANİSA İLİ SALİHLİ İLÇESİ 2018-AR-09 NO.LU ACIDERE VE 2019-AR-18 NO.LU ÇAKALDOĞAN JEOTERMAL KAYNAK ARAMA RUHSAT SAHALARI JEOTERMAL ETÜT (JEOLOJİ VE JEOFİZİK) VE MSÇ-2019/3 JEOTERMAL ARAŞTIRMA SONDAJI KUYU BİTİRME RAPORU