ÖZ

MTA Genel Müdürlüğü tarafından İzmir ili, Dikili ilçesinde 2010-33-13-04-

özel kod numarası ile yürütülen “İzmir Kuzeyi Jeotermal Enerji Aramaları Projesi kapsamında, 

İzmir-Dikili-Hanımçiftliği 1015-B no.lu jeotermal kaynak arama ruhsa sahasında jeoloji, jeofizik ve 

hidrojeokimya etüt çalışmaları yapılarak, ruhsat sahasını jeotermal enerji potansiyelinin ortaya 

konulması hedeflenmiştir. Yapılan b çalışmaların sonucunda belirlenen lokasyonda, aynı proje 

kapsamında jeoterma araştırma sondaj çalışması (İDH-2010/11) gerçekleştirilmiştir.

Dikili-Bergama yöresinin bölgesel genel jeolojisi, Temel kayaları (Çamoba v Kınık Formasyonu), 

Kozak Plütonu, Sağancı Volkanitleri (I.Yuntdağ Volkanitleri) Soma Formasyonu, Piroklastik kayalar, 

İslamlar Volkaniti (II. Yuntdağ Volkanitleri) Dikili Volkanitleri (Çamtepe Riyoliti-III.Yuntdağ 

Volkanitleri) ve Dededağ Bazaltlar ile alüvyonlar dan oluşmaktadır.

İzmir-Dikili-Hanımçiftliği jeotermal kaynak arama ruhsat sahasını da içine ala inceleme alanında, 

Alt ve Orta Miyosen (13.6-18.5 my) yaş aralığında, kalkalkalen v toleyetik özelliklere sahip lav ve 

piroklastik ürünlerle temsil edilen, bazalttan riyolit kadar değişen geniş bir bileşim aralığına 

sahip volkanitler geniş alanları kaplar. Akars çökellerinden oluşan Kuvaterner yaşlı alüvyon ve 

traverten en genç oluşuklardı (Açıkgöz vd., 2009a).

İnceleme alanı, Batı Anadolu’nun önemli D-B gidişli grabenlerinden birin oluşturan Bergama grabeni 

etki alanı içindedir. Batı Anadolu genç volkanizmasına ai ortaç bileşimli ürünlerin yaygın olarak 

izlendiği bölgede, volkanik faaliyet piroklasti birimler ile başlamış ve ortaç-felsik bileşimli lav 

akıntıları ile devam etmiştir Neotektonik dönemde, çarpışmaya bağlı olarak gelişen sıkışma tektonik 

rejimi bölgeni genel anlamda jeodinamik evrimini büyük ölçüde belirlemiştir. Bu tektonik rejimin 

bağlı olarak bölgede, kuramsal modele uygun bir şekilde yapılar gelişmiştir. Dikili Çandarlı 

bölgesinde egemen yapısal unsurlar genç faylardır. Bölgede en belirgin fayla KD-GB ve KB-GD 

doğrultuludur. Yer yer birbirini keser konumda olan fay sistemler genelde yanal ya/ya da oblik 

atımlıdır. Bu fay sistemleri, volkanik topluluğa ai birimleri kesmiş ve bu birimlerde ezik zonlar 

oluşturmuştur.

İnceleme alanında açıkça izlenen fay zonları boyunca sıcak su kaynaklar gelişmiştir. Bu 

kaynaklardan en önemlileri Kaynarca, Kocaoba ve Dikili çamu ılıcasıdır. Kaynarca sahasındaki 

kaynaklar, sahada açılmış olan çok miktardaki sonda neticesinde kurumuş olup, sahada açılmış olan 

sondajlarda kuyu dibi sıcaklıkları 130 140 ºC ye kadar ulaşmaktadır. Kocaoba kaynağının sıcaklığı 

63 ºC, Dikili ılıcasını sıcaklığı 72 ºC dir.

İzmir-Dikili-Hanımçiftliği    jeotermal    kaynak    arama    sahasının    (1015-B) jeotermal 

potansiyelin araştırılması ve geliştirilmesine dönük yürütülen jeolojik, jeofizi ve 

hidrojeokimyasal çalışmalar sonucunda 650±100 m derinlikli bir araştırma sonda kuyusunun  yapılması 

 önerilmiştir.  Kuyu  bitiminde  alınan  jeofizik  termik  loglar neticesinde  beklemeyle  birlikte 

 sıcaklıkların  hızlı  bir  şekilde  arttığı  gözlenmiş  so olarak tabandaki sıcaklık 132,86 °C 

olarak okunmuştur. Ayrıca son iki metrede alına karot örneğinin bol piritli altere olması, tabana 

doğru çamur çıkış sıcaklıkları ve ga gelişlerinin artmasından dolayı ana üretim zonuna yakın 

olunabileceği düşüncesi il kuyuya     lineer     boru     indirilmeden     makine     değişikliği   

  yapılarak     kuyunu derinleştirilmesine  karar  verilmiştir.  Böylelikle  750  metre  kapasiteli 

 F-2500  sonda makinasının yerine 1.250 metre kapasiteli GD-3000 sondaj makinası aynı lokasyon 

oturtulmuştur.

2010 yılında, önerilen lokasyonda taban derinliği 1250 m olan İDH 2010/1 jeotermal sondaj kuyusu 

yapılmıştır. Kuyuda yüzeyden itibaren ilk 4 m’lik yama molozu ve toprak örtüsünden sonra, tabana 

kadar andezit, altere andezitlerden oluşa Sağancı Volkanitleri kesilmiştir

Sondaj çalışmasında kuyu güvenliğini sağlamak amacıyla ilk aşamada 56,00 13 ⅜" yüzey koruma, ikinci 

aşamada 136,00 m 9 ⅝" üretim koruma boruları kuyuy indirilmiş ve boruların etrafı çimentolanmıştır. 

Daha sonra 1.250 m derinliğe kadar 8 ½ matkapla ilerlenerek kuyu tamamlanmış ve 124,00-1.250,00 

metreler arası kuyu kapalı filtreli lineer boru ile teçhiz edilmiştir.

İDH 2010/11 jeotermal sondajında ilerlemenin, gerekli kuyu içi jeofizi ölçümlerin ve teçhiz 

işlemlerinin tamamlanmasının ardından, kompresör ile kuy geliştirme ve üretim çalışmaları 

yapılmıştır. Çalışmalar sonunda kuyudan 74,8 ° sıcaklığında 4 lt/sn artezyen, 71,7 °C sıcaklığında 

38 lt/sn kompresör debisinde akışka elde edilmiştir. Kuyu bitiminde alınan amarada ölçümlerinde 

kuyu tabanı 145,38° olarak ölçülmüştür.

Etüt çalışmaları kapsamında sahadaki sıcak ve soğuk su kaynaklarından, sonda sonrası ise İDH 

2010/11 jeotermal sondaj kuyusundan su numuneleri alınmış, MT laboratuvarlarında kimyasal 

analizleri yaptırılmıştır. Uluslararası Hidrojeologlar Birliğ (IAH)  sınıflamasına  göre  İDH  

2010/11  jeotermal  sondaj  kuyusundan  üretilen  su Sodyumlu, bikarbonatlı, sülfatlı sıcak su 

karakterindedir.