ÖZ

Bu çalışma, Ordu ili Ünye ilçesi 201400144 nolu ruhsat sahasında yapılmıştır.

Çalışmalar 2014 yılında ‘‘Maden Ön Etütleri Projesi’’ ile başlamış, 2015-2019 yıllarında ‘‘Ordu İli 

ve Çevresi Bentonit Aramaları Projesi’’ kapsamında tamamlanmıştır.

Ruhsat alanı, Doğu Pontid’lerin Kuzey Zon’unda yer alır. Doğu Pontidler Alp orojenizinin etkisinde, 

Alpin dağ kuşağı içerisinde yer almaktadır. Pontidler, magmatik ve volkanik faaliyetlerin çok etkin 

olduğu bir kuşaktadır. İnceleme alanının tabanında Kampaniyen yaşlı Tirebolu formasyonu yer 

almaktadır. Tirebolu formasyonu'nun üzerine ise Maastrihtiyen-Paleosen yaşlı Akveren formasyonu'na 

ait olan kırıntılı ve karbonat kayaları uyumlu olarak gelir. En üstte Kuvaterner yaşlı alüvyon 

çökelleri uyumsuz olarak yer alır.

Alüminyum ve magnezyumca zengin volkanik kül ile lavların ayrışmasından oluşan ve egemen olarak 

montmorillonit içeren killere bentonit denir. Ticari anlamda ise gelişmiş sıvı emici ve kolloidal 

özelliği olan her kile bentonit denmektedir (Akbulut, 1996).

Ruhsat sahasındaki killeşmeler; deniz suyu az oranda ise meteorik su karışımı bir sıvı ile volkanik 

kül ve tüfün sığ denizel bir ortamda diyajenez (sıkışma) etkisi ile oluşmuştur. Tüf ve 

piroklastiklerin alterasyonu muhtemelen deniz suyu ile ilk karşılaştıklarında başlamıştır. 

Depolanma esnasında porozitenin yüksek olması ile gözeneklere alınan sıvının mikro çatlaklardan 

itibaren, yavaş gerçekleşen gömülme ve düşük sıkışma ile difüzyonu sonucunda camsı materyal 

hidratasyona uğramış ve simektit (montmorillonit) kristallenmesi gerçekleşmiştir.

2018 yılında ruhsat sahasında 7 lokasyonda 398 metre, 2019 yılında 1 lokasyonda 93,30 metre karotlu 

sondaj yapılmıştır. Ruhsat sahasında yapılan çalışmada 11 adet XRD (Rietveld), 18 adet kimyasal ve 

2 adet tam teknolojik analiz amaçlı numune alınmıştır.

Ruhsat sahasındaki killerden alınan numunelerin XRD analizlerinde montmorillonit, kristobalit, 

plajiyoklas, kuvars, alkali feldispat ve kaolinit mineralleri tespit edilmiştir.

Ruhsat sahasından alınan 18-S6-1T nolu örneğin tüvenan (orijinal numune) halde MTA laboratuvarında 

ilgili TSE standartlarına göre; kedi kumu, ilaç ve kozmetik, içme ve kullanma sularının arıtımı, 

seramik, lastik ve kağıt sanayiinde kullanımı, sondaj incelemesi, bentonit ağartma özelliği tayini 

ve döküm bentoniti teknolojik testleri yapılmış, elde edilen değerler tablolar halinde verilmiş 

olup, ağartma için olumlu sonuç vermiştir.

Ruhsat sahasından alınan 18-S9-1T nolu örneğin tüvenan (orijinal numune) halde MTA laboratuvarında 

ilgili TSE standartlarına göre; kedi kumu ve bentonit ağartma özelliği tayini teknolojik testleri 

yapılmış, elde edilen değerler tablolar halinde verilmiş olup, kedi kumu için TSE standartlarına 

yakın sonuç ve ağartma için olumlu sonuç vermiştir.

Sahadaki bentonitlerin kullanım alanlarını artırmak, katma değeri daha yüksek ürünler elde etmek 

için aktifleştirme veya cevher zenginleştirme işlemleri yapılması gerekmektedir.

201400144 nolu ruhsat sahasında yapılan çalışmalar sonucunda bentonitlerin ortalama yoğunluğu 2,45 

t/m3 alınarak yaklaşık 1.980.000 m3 hacime sahip 4.850.000 ton Bentonit kaynağı tahmin edilmiştir.