Ülkemizde bulunan zeolit potansiyelinin değerlendirilmesini amaçlayan bu projede Manisa-

Gördes yöresine ait (Manisa ili Gördes ilçesi Gördes-Akpınar mevkiinden getirtilen) zeolitlerin 

yüzey alanı ve gözeneklilik özelliklerinin iyileştirilerek 0,5 mm - 0,355 mm (ince); 1,0 mm - 0,5 

mm (orta); 2,0 mm - 1,0 mm (iri) tane boylarında, su arıtmasında etkin kullanımı üzerinde 

çalışmalar yapılmıştır. Zeolitin yapılan katyon değişim kapasitesi deneylerinde 0,5mm-0,355 mm 

(ince tane boyu), 1,0 mm - 0, 5mm (orta tane boyu), 2,0 mm - 1,0 mm (iri tane boyu) 

fraksiyonlarındaki numunelerin katyon değişim kapasiteleri hesaplanmış olup fraksiyon aralıklarının 

etkin bir öneminin olmadığı görülmüştür. Tüvenan halde alınan zeolit numunesinde minerolojik ve 

kimyasal tanımlamalar yapılarak orjinal haldeki zeolitin yüzey alanı özellikleri ve gözeneklilik 

boyutu ortaya konulmuştur. Orijinal haldeki numunenin filtrasyon verim hesabı yapılarak optimum 

aktifleştirme parametreleri belirlenmiş, numuneler de ağır metal oranlarındaki azalma miktarları 

bulunarak yüzde verim hesapları yapılmıştır. Laboratuvar ortamında yapılan deneyler, kolon 

modellemesi ile tekrarlanmış ve içerisinde zeolit taneleri bulunan kolon filtrasyon sisteminde de 

benzer sonuçların alındığı görülmüştür.

Projenin son basamağında ise içeriğinde ağır metal kirlenmesi olduğu düşünülen Menderes Havzasında 

yer alan Güzelhisar Deresi atık su numunesi ve Gediz Nehri ile Gediz Nehri üzerinde bulunan Nif 

Çayı’ndan ikinci bir numune alınarak ağır metal tutulumu deneyleri yapılmış ve ağır metal 

kirliliğinin arıtılması için filtrasyon sistemi hakkında bilgi sahibi olunmuştur. Güzelhisar 

Deresi, Gediz Nehri ve Nif Çayı’ndan alınan su numunleri filtrasyon öncesi ve filtrasyon sonrasında 

değerlendirilmiştir. Güzelhisar Deresi, Gediz Nehri ve Nif Çayı ağır metal kirliliği olarak Zn+2, 

Cd+2, Co+2, Cu+2 ve Ni+2 iyonları bazında Ağustos ayı son haftasına ait kirliliği kapsayacak 

şekilde Güzelhisar Deresi için 2 nokta, Gediz Nehri ve Nif Çayı için tek nokta olarak 

çalışılmıştır. Bulunan sonuçlar “13/02/2008 Kıta içi Su Kaynaklarının Sınıflarına Göre 

Kriterleri”ne göre değerlendirilmiştir.

Aliağa Organize Sanayi atıkları ile kirlenmiş olabileceği düşünülen Güzelhisar Deresi’nden alınan 

iki adet örnekte Pb kirliliği 20 ppb olarak bulunmuştur ve “2. Sınıf Az Kirlenmiş Su” sınıfına 

girmektedir. 20 ppb değerindeki bu atık su orijinal haldeki zeolit ile filtre edilerek %50 verimle 

10 ppb değerine düşürülmüştür. “1.Sınıf Yüksek Kaliteli Su” olarak elde edilmiştir.

Nif Çayı’ndan alınan su numunesi örneği Pb kirliliği 60 ppb olarak bulunmuştur ve “4.Sınıf Çok 

Kirlenmiş Su” Sınıfına girmektedir. 0,5 M H3BO3 ile 30°C’de aktive edilmiş zeolit ile filtre 

edilerek %83 verimle 10 ppb değerine düşürülmüştür ve “1.Sınıf Yüksek Kaliteli Su” olarak elde 

edilmiştir.

Nif Çayı’ndan alınan örnekte Cu kirliliği 60 ppb olarak bulunmuştur ve “3. Sınıf Kirlenmiş Su” 

sınıfına girmektedir. 60 ppb değerindeki bu atık su 0,5 Molar H3BO3 ile 30°C’de aktive edilmiş 

zeolit ile filtre edilerek %83 verimle 10ppb değerine düşürülmüştür. “1.Sınıf Yüksek Kaliteli” su 

olarak elde edilmiştir.

Nif Çayı’ndan alınan örnekte Ni kirliliği 120 ppb olarak bulunmuştur ve “3. Sınıf Kirlenmiş Su” 

sınıfına girmektedir. 120 ppb değerindeki bu atık su 0,5 Molar H3PO4 ile 30°C’de aktive edilmiş 

zeolit ile filtre edilerek %92 verimle 10ppb değerine düşürülmüştür. “1. Sınıf Yüksek Kaliteli Su” 

olarak elde edilmiştir.