Karasu Grabeni, Doğu Anadolu Fay Sistemi ile Ölü Deniz Fay Sistemi arasında
kalan ve jeotermal sistem anlamında birçok bilinmezlikler içeren, tektonik kökenli bir
havzadır. Bu bağlamda, 2009 yılında, aralarında HMA-2012-21/HMA-2013-18
jeotermal araştırma sondajının gerçekleştirildiği 31/2009-1 no.lu Hatay-Merkez-Alaattin
jeotermal kaynak arama ruhsat sahasının da bulunduğu 13 adet jeotermal kaynak arama
ruhsat sahası, MTA Genel Müdürlüğü adına ruhsatlandırılmıştır. 2.200 m derinlikte
tamamlanan HMA-2012-21/HMA-2013-18 jeotermal araştırma sondajı ile öncelikle
31/2009-1 no.lu Hatay-Merkez-Alaattin jeotermal kaynak arama ruhsat sahası olmak
üzere, Hatay ili civarındaki jeotermal sistemin araştırılması ve ülke ekonomisine
kazandırılması hedeflenmiştir.
31/2009-1 no.lu Hatay-Merkez-Alaattin jeotermal kaynak arama ruhsat
sahasında en altta Üst Kretase, Alt-Orta Maastrihtiyen yerleşme yaşlı Kızıldağ ofiyoliti
yer alır. Üzerine açısal uyumsuzlukla Orta Eosen yaşlı Okçular formasyonuna ait
kireçtaşı, çörtlü kireçtaşı ve detritik kireçtaşları gelir. Bu formasyonunda üzerine gene
açısal uyumsuzlukla Orta Miyosen yaşlı kumtaşı, killi kireçtaşı, kiltaşı ve marnlardan
oluşan Tepehan formasyonu gelir. Üzerine geçişli olarak Üst Miyosen yaşlı Nurzeytin
formasyonunun kumtaşı, killi kireçtaşı, marn ve kiltaşından oluşan birimleri gelir.
Bunların da üzerine açısal uyumsuzlukla Üst Pliyosen yaşlı kumtaşı, killi kireçtaşı ve
kiltaşlarından oluşan Samandağ formasyonu gelir. En üstte ise Kuvaterner yaşlı, göl
tabanı çökellerinin de içine dâhil edildiği alüvyon yer alır.
Sondaj alanı tektonik etkinliğin yoğun olduğu bir yerdedir. Ruhsat alanındaki
faylanmalar genelde KB-GD ve KD-GB şeklinde uzanırlar.
HMA-2012-21/HMA-2013-18 jeotermal araştırma sondajı sırasında üç farklı
formasyon kesilmiştir. Bunlar yüzeyden itibaren: (1) 0-40 m’ler aralığında toplamda 40
m kesilen ve kendinden yaşlı, Tepehan Formasyonu’nu uyumsuz örten Kuvaterner yaşlı
alüvyon çökelleri, (2) 40-250 m’ler arasında toplamda 210 m kadar kesilen ve altındaki
Kızıldağ Ofiyoliti’ni uyumsuz örten Langiyen-Serravaliyen yaşlı Tepehan Formasyonu
(?) ile (3) 250-2.200 m’ler arasında toplamda 1.950 m kalınlığında kesilen Üst Kretase
yaşlı Kızıldağ Ofiyoliti’dir.
Sondajda; üst kısımlardan düşük sıcaklıklı akışkanın karışmasını önlemek ve
kuyu emniyetini sağlamak için yüzeyden itibaren 410,00 m derinliğe kadar 17 ½ çaplı
matkapla ilerlenen kuyuda, 0-400,86 m’ler arasına 13 3/8 çaplı casing muhafaza borusu
inilmiş ve boru arkası çimentolanmıştır. Ardından, kuyu delme işlemine 12 ¼ çaplı
matkapla devam edilmiş ve 1.219,10 m’ye kadar bu çapla ilerlenmiştir. Daha sonrasında
üst kısımlardan düşük sıcaklıklı akışkanın karışmasını önlemek ve kuyu emniyetini
sağlamak için yüzeyden itibaren 1.187,80 m derinliğe kadar 9 5/8 casing muhafaza
borusu ile kuyu teçhiz edilmiş ve boru arkası çimentolanmıştır. Daha sonrasında ise
kuyuda delme işlemine 8 ½ matkapla devam edilmiş olup delme işlemi 2.200 m
derinlikte tamamlanmıştır. İlerleme işlemlerinden sonra ise kuyu 1.160,42-1.194,95
m’ler arası filtresiz, 1.194,95-2.167,10 m’ler arası filtreli, 2.167,10-2.190 m’ler arası ise
filtresiz olacak şekilde 6 5/8” casing liner ile teçhiz edilmiştir.
Kuyuda, jeotermal rezervuar parametrelerinin belirlenmesi, kaçaklı düzeylerin
tespit edilmesi, üretime açılacak zonların belirlenmesi vb. amaçlarla kuyu taban
derinliği 818 m, 1.190 m, 1.662,50 m, 1.700,50 m ve biri teçhiz öncesi diğeri teçhiz
2
sonrası olmak üzere 2.200 m derinliklerde, toplamda 6 farklı dönemde kuyu içi jeofizik
log ölçüm çalışması yapılmıştır. Ayrıca, önemli bazı soru işaretlerini gidermek için
2.200 m derinlikte amerada ile statik sıcaklık ölçüm çalışmaları da yapılmıştır. Bu
çalışmalar kapsamında 9 defa termik, 1 defa amareda statik sıcaklık, 4 defa gamma-ray,
4 defa nötron, 2 defa SP, 2 defa rezistivite, 1 defa sonik ve 2 defa density logları
alınmıştır. Kuyuda delme işlemleri tamamlandıktan sonra 2.200 m derinlikte liner
teçhizi öncesi kuyu içi jeofizik log alınmıştır. Çamur sirkülasyonun kesilmesinden 18
saat sonra alınan termik log ölçüsüne göre 2.180 m derinlikte beklemesiz 76,5 °C, 5 dk.
beklemeli 76,7 °C, 10 dk. beklemeli 76,9 °C ve 15 dk. beklemeli 77 °C sıcaklıkları
ölçülmüştür. Bu sıcaklık değerlerinin daha önce 1.662,50 m ve 1.700,50 m derinliklerde
alınan termik değerleri ile çelişkili sonuçlar sunduğu anlaşılmıştır. Daha sonrasında
teçhiz işlemleri tamamlandıktan sonra sırasıyla kuyu su ile yıkanmış, ilk aşama
kompresöre başlanmış, OMC basılmış ve kademeli olarak 902,00 m’ye kadar
kompresörle inilmiştir. Sonrasında teçhiz öncesi alınan sıcaklık loglarındaki çelişkilerin
giderilmesi amacı ile kompresörün durdurulmasından 17 saat sonra tekrar kuyu içi
jeofizik termik log ölçüsü alınmıştır. Bu loga göre 2.136 m derinlikte 15 dk. beklemeli
83,6 °C, kompresörün durdurulmasından 42 saat sonra alınan termik-2 ölçüsünde ise
2.190 m derinlikte 15 dk. beklemeli 84,0 °C sıcaklıklar ölçülmüştür. Bu ölçülerden
sonra amerada ölçülerinin alınmasına da karar verilmiştir. Amerada cihazı ile 2.180 m
derinliğe kadar inilmiş olup 2.180 m derinlikte maksimum 84,85 °C sıcaklık değeri
okunmuştur. Bu ölçülerden sonra ağır çamur ile kirlenen rezervuarın daha iyi
temizlenebilmesi için 1.900 m derinlikte booster operasyonu yapılmış olup kuyuda
belirgin herhangi bir gelişme olmadığı gözlenmiştir.
Bu çalışmalar sonunda kuyuda, kompresör üretim değeri olarak Q= 0,5-1,0 l/sn.
debi ve 38,3 °C sıcaklık değerleri tespit edilmiştir. Kuyuda herhangi bir artezyenik
üretim gözlenmemiştir.
Üretim esnasında kuyu geliştirmek amaçlı basılan OMC kuyudan atılamadığı
için kuyudan su kimyası çalışmalarında kullanılmak üzere su numunesi alınamamıştır.
Rapor Özellikleri | |
Rapor No | 13924 |
Rapor Adı | HATAY-MERKEZ-ALAATTİN HMA-2012-21/HMA-2013-18 JEOTERMAL ARAŞTIRMA SONDAJI KUYU BİTİRME RAPORU |
Konu | SICAK SU SONDAJI |
Yer - Konum | HATAY-MERKEZ |
Dil | TÜRKÇE |
Yayın Tarihi | 2020 |
Yazarlar | Aydın ÇİÇEK |
HATAY-MERKEZ-ALAATTİN HMA-2012-21/HMA-2013-18 JEOTERMAL ARAŞTIRMA SONDAJI KUYU BİTİRME RAPORU
- Markalar MTA
- Ürün Kodu: DR13924
- Stok Durumu: Stokta var
-
275,04TL
Etiketler: HATAY-MERKEZ-ALAATTİN HMA-2012-21/HMA-2013-18 JEOTERMAL ARAŞTIRMA SONDAJI KUYU BİTİRME RAPORU