ÖZ

MTA Genel Müdürlüğü 2017 yılı iş programına göre, 2017-33-13-08 özel kod

no.lu “İzmir-Denizli Jeotermal Enerji Aramaları Projesi” kapsamında etüt çalışmaları 

gerçekleştirilmiştir. Etüt çalışmaları kapsamında inceleme alanının 1/25.000 ölçekli jeoloji 

haritalarının revizesi, jeofizik MT, DES ve SP yöntemleriyle ölçümler ile hidrojeokimyasal 

değerlendirmeler yapılmıştır.

Çalışma alanında sıcak su amaçlı açılmış herhangi bir kuyu ya da sıcak doğal çıkış bulunmamaktadır. 

Ancak ruhsat sahası dışında yaklaşık 10 km kuzeyinde kaynak sıcaklığı 630 C olan Menteşe 

kaplıcaları ile 5 km batısında Çaltıkoru barajı altında kalan kaynak sıcaklığı 480 C olan Paşaköy 

kaplıcaları yer almaktadır.

Çalışma sahasında, Üst Miyosen yaşlı Yuntdağ I Volkanitleri ve bu volkanizmanın türediği magma 

odalarının ısı kaynağı olabileceği değerlendirilmiştir. Ayrıca bölgedeki KB-GD ve KD-GB yönlü, 

derinlerden ısıyı taşıyabilecek ve transfer edebilecek fayların varlığı, rezervuar ve örtü kaya 

özelliğindeki birimlerin bulunması bölgenin jeotermal enerji aramaları açısından araştırılmasını 

gerekli kılmıştır. Bu nedenle, MTA Genel Müdürlüğü’ne ait AR: 1493 ve AR: 1494 no.lu jeotermal 

kaynak arama ruhsat sahalarında gerçekleştirilen etüt (jeoloji-jeofizik) çalışmaları ile ruhsat 

sahalarının jeotermal olanaklarının ortaya konması ve sondaj lokasyonu/lokasyonları önerilmesi 

amaçlanmıştır.

Çalışma alanının yer aldığı bölgede temelde, Paleozoyik yaşlı, inceleme alanı kuzeyinde mostra 

veren Çamoba Formasyonu’na ait gri renkli, yer yer kristalize, bol fosilli Çaldağ Kireçtaşı yer 

almaktadır. Temel birimlerin üzerine açısal uyumsuzlukla, inceleme alanında mostra vermeyen, Alt 

Triyas yaşlı Halilağa Grubu’na ait kireçtaşı ve konglomera blokları içeren, metakumtaşı, 

metaçamurtaşı ve metavolkanitlerden oluşan Kınık Formasyonu gelmektedir. Bu birimleri inceleme 

alanında mostra vermeyen, Alt Triyas yaşlı monzogranit, granodiyorit porfirden oluşan Kozak 

Granodiyoriti kesmektedir. Kozak Granodiyoriti üzerine uyumsuz olarak Üst Miyosen yaşlı açık-koyu 

gri renkli, çok altere hornblend andezit ve biyotit hornblend andezitten oluşan ve inceleme 

alanının kuzeydoğusunda ve kuzeybatısında geniş yer kaplayan Yuntdağ I Volkanitleri gelmektedir. Bu 

birimin üzerine uyumlu olarak, Üst Miyosen yaşlı beyaz, bej, açık sarı renkli, gölsel kireçtaşı, 

marn, kumtaşı, tüfitten oluşan ve inceleme alanının doğusunda yüzeylenen Soma Formasyonu 

gelmektedir. Bu birimlerin üzerine inceleme alanının kuzeyinde yer alan Pliyosen yaşlı, tüf 

çimentolu andezit çakıl ve bloklarından oluşan Rahmanlar Aglomerası uyumlu olarak gelmektedir. Tüm 

bu birimleri, inceleme alanının güneyinde geniş düzlükler oluşturan ve dere yataklarında izlenen 

Kuvaterner yaşlı alüvyon açısal uyumsuzlukla örtmektedir.

İzmir-Bergama-Göçbeyli AR: 1494 no.lu jeotermal kaynak arama ruhsat sahasında yer alan soğuk su 

kaynaklarından dört adet ve bu ruhsat sahasının kuzeyinde yer alan soğuk su kaynağından bir adet 

olmak üzere toplam beş adet soğuk su numunesi alınmış, kimyasal analizleri yaptırılarak 

hidrojeokimyasal değerlendirilmeleri yapılmıştır. Proje etüt çalışmaları kapsamında alınan su 

örneklerinin toplam mineralizasyon değeri 651,31 mg/l ile 1.412,25 mg/l arasında değişmektedir. Tüm 

su örneklerinde hakim kayton Ca, hakim anyon HCO3 iyonudur. Suların pH değerleri 6,8 ile 7,2 

arasında değişmektedir. Uluslararası Hidrojeologlar Birliği (IAH) sınıflandırmasına göre, BK-1, 

BK-3 ve BG-4 no.lu su örnekleri, kalsiyumlu, magnezyumlu, bikarbonatlı, mineralce fakir, soğuk 

sular, BK-2 no.lu su örneği, kalsiyumlu, magnezyumlu, sodyumlu, bikarbonatlı, klorlu, mineralce 

zengin, soğuk sular ve BÇ-5 no.lu su örneği ise Kalsiyumlu, magnezyumlu, sodyumlu, bikarbonatlı, 

sülfatlı, klorlu, mineralce fakir, soğuk sular sınıfında yer almaktadır.

Ruhsat sahalarında, jeotermal enerji olanaklarını araştırmak, sahanın tektonik yapısını ortaya 

çıkarmak, jeotermal anomali sınırlarının belirlemek, jeotermal açıdan örtü ve rezervuar olabilecek 

temel birimlerin derinliği ve yanal uzanımlarını belirlemek amacıyla jeofizik elektrik (82 nokta 

DES ölçüsü) ve jeofizik manyetotellürük (89 adet istasyonda MT ve AMT ölçüsü) ile jeofizik SP (8 

km) etüt çalışmaları gerçekleştirilmiştir.

Çalışma sahasında, Üst Miyosen yaşlı Yuntdağ I Volkanitleri ve bu volkanizmanın türediği magma 

odalarının ısı kaynağı olabileceği değerlendirilmiştir. Ayrıca bölgedeki KB-GD ve KD-GB yönlü 

tektonik yapılar derinlerden ısıyı taşıyabilecek ve transfer edebilecek özellikte faylardır. 

Dolayısıyla buradaki jeotermal sistemin ısıtıcı unsurlarından birinin de bu tektonizmanın etkisi 

olacağı düşünülmektedir.

Çalışma sahası ve çevresinde yer alan birimlerden Triyas yaşlı Halilağa Grubu’na ait birimler ile 

Paleozoyik yaşlı Çaldağ Kireçtaşı jeotermal rezervuar özelliği taşımaktadır. Jeotermal sistemin 

örtü birimleri ise Üst Miyosen yaşlı Yuntdağ I Volkanitleri, Soma Formasyonu ve Pliyosen yaşlı 

Rahmanlar agmorerasına ait birimlerdir. Sahanın beslenme yönünün bölgenin kuzey kesimlerinden 

olduğu düşünülmektedir.

Ruhsat sahalarında gerçekleştirilen tüm çalışmaların değerlendirmesi sonucunda, AR: 1494 no.lu 

İzmir-Bergama-Göçbeyli jeotermal kaynak arama ruhsat sahasında, E DES profilinde yer alan E75 no.lu 

DES noktası civarında Y: 535322 ve X: 4341668 koordinatlarında, bir adet 2.500±250 m derinliğe 

sahip jeotermal araştırma sondajı önerilmiştir. AR: 1493 no.lu İzmir-Bergama-Ayaskent jeotermal 

kaynak arama ruhsat sahasında ise yapılan jeolojik ve jeofizik etüt çalışmaları sonucunda sondaj 

lokasyonu için uygun anomali tespit edilememiştir.