ÖZ

Eskiden  beri  insanların  en  temel  ihtiyaçlarından  birisi  olan  enerjiye  olan  talebi

kentleşme, sanayileşme, artan nüfus gibi sebeplerden dolayı giderek artmaktadır. Fosil yakıtların 

rezervlerinin tükenmesi ve yenilenememesi, maliyetlerinin yüksek olması ve çevreye olumsuz etkileri 

gibi sebepler rüzgâr, güneş, jeotermal gibi yenilebilir enerji kaynaklarının önemini arttırmıştır. 

Jeotermal enerji de bu bakımdan düşük maliyetli, temiz, çevreye olumsuz etkilerinin oldukça az 

olması (en düşük CO2 emisyonu) ve çok amaçlı ısıtma uygulamaları için uygun olması sebebiyle 

yenilenebilir alternatif bir enerji kaynağı olarak öne çıkmıştır.

Enerji kaynaklarımızı çeşitlendirmek ve verimli kullanmak için jeotermal enerji kullanımının 

arttırılması ve yeni jeotermal sahaların bulunması önem kazanmaktadır. Bu kapsamda, Maden Tetkik ve 

Arama Genel Müdürlüğü Jeoloji Etütleri Dairesi bünyesinde “Kuzey Anadolu Fay Zonu ve Doğu Anadolu 

Fay Zonu Boyunca Gelişmiş Havzaların Jeotermal Enerji Potansiyellerinin Uzaktan Algılama ve Coğrafi 

Bilgi Sistemleri (CBS) Yöntemleri ile İncelenmesi” başlıklı proje çalışmaları 2018 yılında 

başlatılmıştır. Çalışmanın amacı; Kuzey Anadolu Fay Sistemi (KAFS) ve Doğu Anadolu Fay Sistemi 

(DAFS) boyunca gelişmiş havzaların (KAFS: 21 havza ve DAFS: 5 havza) jeotermal enerji 

potansiyellerinin uzaktan algılama ile başlayan jeolojik, tektonik, hidrojeolojik çalışmaları ile 

devam eden ve tüm verilerin CBS ortamında değerlendirildiği bir çalışma gerçekleştirmektir.

Projenin amacı kapsamında her havzada uzaktan algılama ve coğrafik bilgi sistemi (CBS), jeoloji, 

tektonik ve hidrojeoloji (su kimyası ve izotop analizleri) çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Uzaktan 

algılama çalışmaları kapsamında; gündüz/gece çekim ASTER, Lansdat 7 ETM+ ve Landsat 8 uydu 

görüntülerinin termal bantlarından hesaplanan yüzey sıcaklık anomali haritaları üretilmesi, ASTER 

görüntülerinden hidrotermal alterasyon zonlarının (özellikle jeotermal sistemler ile ilişkili) 

haritalanması ve yüzeysel deformasyonları belirlemek için InSAR analiz çalışmaları 

gerçekleştirilmiştir. Ayrıca alterasyon zonlarından alınan örneklerin laboratuvarda spektral ölçüm 

ve analizleri ile hidrotermal alterasyon mineralleri tespit edilerek elde edilen sonuçların 

doğrulamaları için XRD analizleri yapılmıştır. Jeolojik çalışmalar kapsamında; mevcut 1:100.000 

ölçekli açınsamalı haritalar ve literatür verilerinden yararlanılarak havzaların rölyef haritası 

üzerinde üç boyutlu jeoloji haritaları, dikme kesitleri ve enine kesitler hazırlanmış ve kayaçların 

litolojik özellkleri yazılmıştır. Tektonik çalışmalar kapsamında; MTA diri faylar, 1:100.000 

ölçekli açınsamalı haritalarda yer alan faylar, 1:25.000 ölçekli MTA TJVT verileri ve literatürde 

yer alan faylar, arazi çalışmalarında belirlenen faylar kullanılarak havzaların tektonik yapı 

haritaları hazırlanmış ve arazi çalışmaları sırasında fay düzlemlerinden kinematik veriler 

toplanarak stres analizleri