Beypazarı-Nallıhan yöresinde 1974 yılında başlatılan jeolojik araştırmalar, bölgede yüzeyleyen 

Miyosen yaşlı istifin önemli bir kömür potansiyele sahip olabileceğine işaret etmiş; potansiyeli 

ortaya koymak bağlamında 1985 yılına kadar yürütülen rezerv belirleme çalışmaları ile havza: “A” ve 

“B” sektörleri ile “Koyunağalı” sektörü şeklinde bölümlenmiştir. Çalışmalar daha çok “A sektörü” 

nde yoğunlaşmış, A sektöründe kömürün işletilmesi amacıyla sürülen ana galeride bilinen 

kömürleşmenin 150 metre altında bir başka kömür katmanına rastlanılması da havzanın önemini 

arttırmıştır. Günümüzde “A sektörü” “I. Saha” ve “B sektörü” “II.Saha” olarak adlandırılmaktadır

Beypazarı havzası, Neojen döneminde, içerisinde kırıntılı ve karbonatlı kaya türlerinin; ancak 

baskın olarak volkanik kayaçlardan türemiş kırıntılı istiflerin çökeldiği, yaklaşık doğu-batı 

uzanımlı gölsel bir depolanma alanı olarak biçimlenmiştir. Miyosen döneminde bu havzada kömür, 

bitümlü şeyl gibi fosil yakıtlar ve trona (NaHCO3.Na2CO3.2H2O) gibi ekonomik karbonat mineralleri 

de çökelmiştir. Miyosen havzasında çökelim kesintisiz olarak olası Pliyosen dönemine kadar devam 

etmiş ancak depolanma alanı bir karbonat gölünden sülfat gölüne evrilmiştir. Bu süreçte yağışlı ve 

kurak dönemsellikleri yansıtan kırıntılı çökel istifler ve kurak dönemi işaretleyen alçıtaşları ile 

tenardit ve galuberit gibi sülfat mineralleri çökelmiştir.

Havzada gözlenen yapısal unsurlar kuzeybatı-güneydoğu yönlerde bir sıkışmanın varlığına işaret 

etmekte; yaklaşık kuzeydoğu-güneybatı uzanımlı kıvrımların ama daha çok fayların varlığı ve 

boyutları ise çalışma alanının kuvvetli bir deformasyon geçirdiğini belgelemektedir. İnceleme alanı 

ve yakın çevresinde sürdürülen jeolojik etütler ve proje kapsamında yapılan rezerv sondajlarının 

verileri değerlendirildiğinde, bu fayların özellikle 1. ve 2. Sahada genellikle ters fay karakteri 

taşıdıkları ve “Beypazarı Fleksürü” olarak adlandırılan güney kanadı eğimli kıvrımlı yapıya koşut 

olarak yönlendikleri görülmüştür.

Bu proje kapsamında yapılan çalışmalar: “Rezerv Belirleme ve Geliştirme Çalışmaları”, “Hidrojeoloji 

Çalışmaları” ve “Kömürün Tavan ve Taban Kayasının Jeoteknik Özelliklerinin Belirlenmesi” başlıkları 

altında toplanmıştır.

Rezerv çalışmaları kapsamında havzada toplam derinliği 67.710,05 metre olan 211 kuyu açılmıştır.

Rezerv çalışmaları sonucunda “Alt Damar” ın görünür rezervi 92.716.241 ton olarak belirlenmiş olup 

bu rezervin orijinal kömürde analiz ortalamaları: % 15,15 su, % 49,89 kül, %

24,17 uçucu madde, % 10,80 sabit karbon, % 2,03 yanar kükürt, % 1,31 külde kükürt ve alt ısıl değer 

1850 kcal/kg şeklindedir.

Kömürün özelliklerinin önceden bilinmesi bir yandan optimum verimin sağlanacağı bir santral 

dizaynının belirlenmesi diğer yandan kirletici unsurların niceliklerinin yakma öncesinden 

belirlenebilmesi anlamına gelmektedir. Bu bağlamda: 388 örneğin tam analizi yapılmış; nem, kül, 

uçucu madde, alt ve üst ısıl değer, toplam kükürt, külde kükürt ve yanar kükürt değerleri 

belirlenmiştir. Kükürt formları (sülfat kükürdü, piritik kükürt ve organik kükürt) 55 örnek 

üzerinde yapılan analizler ile saptanmış; 55 adet kömür örneğinde major element (Na2O, MgO, Al2O3, 

SiO2, P2O5, K2O, CaO, TiO2, MnO ve Fe2O3) analizleri, iz element (B, Mo, V, Ni, Cu, Zn, As, Sb, Cd, 

Cr, Pb, Se, Hg, Sr ve Ba) analizleri gerçekleştirilmiştir. Kömürlerin elementer bileşenleri (H, N, 

O ve C) ve klor içeriklerinin ortaya çıkartılması, yoğunluğunun saptanması amacıyla 55 adet kömür 

örneği incelenmiş; öğütülebilirlik indeksi ve kül ergime değerleri ise 19 adet örnek üzerinde 

araştırılmıştır.

Kömür  yayılım  sınırı  göz  önüne  alındığında,  hidrolojik  havzanın  30  km2   alanı  içerdiği;

hidrolojik bütçe hesaplamalarına göre ise havzada yaklaşık olarak toplam 995.000 m3 yeraltısuyu 

rezervi bulunduğu belirlenmiştir. Hesaplanan bu değerden daha fazla suyun galerilere gelmesi, havza 

dışından gerçekleşecek, bunun da kaynağı en büyük olasılıkla, eski imalat sahaları olan G pano 

bölgesinde biriken sular olacaktır.

Çalışma sırasında su kimyası ve izotop analizleri için 13 adet örnek derlenmiştir. Su kimyası 

değerlendirmelerine göre HJBA-5 kuyusundaki yeraltısuyu, G panoları bölgesinden gelmektedir. 

Suların izotop içeriği, bunların meteorik kökenli olduğunu göstermektedir.

Su bilançosu hesaplamaları ve pompa testlerinden elde edilen veriler dikkate alındığında 

yeraltısuyu drenajı için fazla sayıda pompaj kuyusuna gereksinim olduğunu görülmektedir. Jeoteknik 

amaçlı yürütülen çalışmalar sonucunda: Linyit zonunun tavanında yer alan kumtaşı birimininde, akma 

yenilmesi oluşabileceği öngörülmüş; kazı öncesi, tavan ve yan duvarların duraylılığına    yönelik   

 detaylı    jeoteknik    çalışmaların    yapılmasının    uygun    olacağı düşünülmüştür.  Benzer  

şekilde  linyit  zonunun  alt  kesiminde  yer  alan  kiltaşı  birimininde belirlenen plastik-düşük 

dayanımlı yapı ve içerdiği süreksizliklerin kaygan yüzeyli olması, detaylı jeoteknik çalışmaların 

yapılmasının gerekli olduğuna işaret etmektedir.

Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) ruhsat sahası içerisinde ve finansmanı EÜAŞ tarafından 

karşılanarak gerçekleştirilen bu projenin her aşamasındaki çalışmalar, Maden Tetkik ve Arama Genel 

Müdürlüğü (MTA) ve Elektrik Üretim Anonim Şirketi (EÜAŞ) arasındaki işbirliği çerçevesinde 

yürütülmüştür.