Çalışma, Balıkesir ilinin batısında yer alan Ayvalık ilçesine bağlı Türközü köyü

civarında, Balıkesir İl Özel İdaresi tarafından MTA Genel Müdürlüğü’ne verilmiş olan

AR: 10/0005 no.lu jeotermal kaynak arama ruhsat sahasında gerçekleştirilmiştir.

Sahanın jeotermal enerji potansiyelinin araştırılmasının amaçlandığı çalışma, birden çok

meslek disiplini kapsar. Jeolojik prospeksiyon, jeotermal enerji açısından potansiyel

oluşabilecek alanlarda detay jeolojik etüt, hidrojeoloji ve hidrojeokimya ile başlayan

çalışmalar, jeofizik etüt çalışmaları ile sürdürülmüştür.

Çalışma alanının temeli Triyas yaşlı Karakaya Formasyonu’na ait kayaçlarla

temsil olunur. Bu birim genel olarak sarı, boz, kahverengi ve gri renkli, ince-orta

katmanlı ve sık kıvrımlı alttan üste doğru metamorfizması gittikçe azalan ilksel halini

kısmen korumuş metaçakıltaşı, metakumtaşı, meta çamurtaşı, kumlu kireçtaşı, kumtaşı,

kireçtaşı ile aglomera, metavolkanit, metatüfitlerden oluşur ve içerisinde Permiyen yaşlı

kireçtaşı blokları bulunur. Çalışma alanında bu birimi Alt-Orta Miyosen yaşlı birbiriyle

yanal ve düşey geçişli Yuntdağ volkanitleri uyumsuz olarak üzerlerler. Yuntdağ

volkanitleri andezit, bazalt, bazaltik andezit, piroksen andezit bileşim aralığında değişen

lavlarla bunların tüf, aglomera, lahar, kül-blok akmaları, breş ve dayklarından oluşur.

Yundağ volkanitlerini Orta Miyosen yaşlı Ballıca Formasyonu uyumsuz olarak örter.

Ballıca formasyonu kötü boylanmalı, az yuvarlaklaşmış, zayıf, çoğu yerde pekişmemiş

çakıltaşları ve kumtaşlarının simgelendiği akarsu çökellerinden oluşur. Orta-Üst

Miyosen yaşlı Aliağa Formasyonu çakıltaşı, kumtaşı, silttaşı, tüf, tüfit, kiltaşı ve gölsel

kireçtaşlarından ibaret olup, Ballıca Formasyonu ile geçişlidir.

Jeotermal sistemin rezervuar kayaçlarını, Triyas yaşlı Karakaya Formasyonu

içerisindeki kırık ve çatlaklı kesimler oluşturur. Sahanın örtü kayaçlarını ise Alt-Orta

Miyosen yaşlı andezit, bazalt, bazalltik andezit, piroksen andezit bileşimli lav ve

piroklastiklerden oluşan Yuntdağ volkanitleri ile Orta Miyosen yaşlı çakıltaşı,

kumtaşlarından oluşan Ballıca formasyonu ve Orta-Üst Miyosen yaşlı çakıltaşı,

kumtaşı, silttaşı, kiltaşı, tüf, tüfit ve gölsel kireçtaşı fasiyesinde gelişmiş Aliağa

formasyonu oluşturur.

Ruhsat sahasında Ilıca hamamı olarak bilinen hamam içinde doğal çıkış yer

almakta olup, debisi yaklaşık 2-3 l/sn.’dir. Kaynak başında ölçülen sıcaklık 33,4 oC’dir.

Ruhsat sahasındaki bu sıcak suyun kimyasal özelliklerini ortaya koymak amacıyla bir

adet su numunesi (A-1) alınmıştır. Örneğin, kimyasal analiz sonuçlarına göre major

iyonlar bakımından katyonlarının sıralamasının rNa>rCa>rK>rMg ve anyonlarının

sıralamasının rHCO3>rCl>rSO4>rCO3 şeklinde ve Uluslararası Hidrojeologlar birliği

sınıflamasına göre sodyumlu, bikarbonatlı, mineralce fakir, sıcak su sınıfında olduğu

tespit edilmiştir. Ilıca hamamı kaynağının yüzeye çıkış sıcaklığı 33,4 oC olup, kimyasal

jeotermometre uygulamaları sonucunda, rezervuar sıcaklığının silis ve katyon

jeotermometrelerine göre 45-80 oC arasında olabileceği hesaplanmıştır.

Akışkan elde edilebilecek sondaj yeri belirlemek üzere AR: 10/0005 no.lu

jeotermal kaynak arama ruhsat sahasında jeotermal enerji potansiyeli taşıyabilecek

alanlarda jeolojik yüzey verileriyle yeraltı verilerini deneştirmek amacıyla düşey

elektrik sondajı (DES) şeklinde jeofizik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Ilıca jeotermal

kaynak arama ruhsat sahasında kaynak civarında T-9 ve T-19 DES noktalarının arasında

bulunan alanın en yüksek jeotermal potansiyeli taşımakta olduğu tespit edilmiş olup,

jeolojik etüt çalışmalarına ait sonuçlarla birlikte değerlendirildiğinde T-17 DES

noktasında bir jeotermal araştırma sondajı yapılabilir. Ancak bu noktada jeofizik

yöntemle belirlenen sondaj derinliği 1.000±100 m olup, düşük entalpili bir jeotermal

sistemi sorgulamak günümüz koşullarında ekonomik olmayabilir.

ii

KATKI BELİRTME

Raporun redaksiyonunu gerçekleştiren, teknik olarak şekillendirilmesi ve

düzeltmelerin gerçekleştirilmesi aşamasında katkı sağlayan Jeoloji Mühendisi Hakan

ÖZKAN’a teşekkür ederiz.