Gaz hidratlar, su ve hafif doğal gazların genelde ve enerji kaynağı potansiyeli nedeniyle

de tercih edilen metan gazının, karışımından doğal yolla oluşan kristal yapılı katılardır. Bu

kristal yapı üç farklı ayrıma sahiptir. Gaz hidratların oluşumunu ve kararlılık zonlarını etkileyen

ana parametreler: basınç, jeotermal gradyan, sıcaklık, gaz bileşimi, ortamın gözenekliliği,

gözenek suyu tuzluluğu ve gaz doygunluğunun derecesidir. Karadeniz tabii yapısı nedeniyle

dünyanın en hızlı sediman birikimi gerçekleştirmesi nedeniyle daha kapalı geçirimsiz ortamlar

hazırlayarak gaz hidrat oluşumunu ve muhafazasını sağlar. Günümüzde gaz hidrat yataklarını

Japonya endüstriyel anlamda işlemeyi Nankai Çukuru’nda, Çin’de Güney Çin Denizi Shenhu

bölgesinden çıkarmayı başarmıştır. Doğu Karadeniz de yer aldığı uluslararası araştırmacılar

tarafından belirlenmiş gaz hidrat yataklarının potansiyelini, miktarını ve işletilebilirlik

derecesinin saptanması, olası çevre etkilerinin belirlenmesi bu çalışmanın ana amacını

oluşturmaktadır. Geleceğin yakıtı olarak bilinen gaz hidratlar ile milli kaynaklarımızın

bulunması, rezerv tespiti ve işletilebilirliği doğalgaz dönüşüm modellerinin belirlenmesi

konusunda çalışmaların yürütülmesi bağlamında Kurumumuz uhdesine düşen çalışmalara

başlanılması açısından da ayrı öneme sahiptir.

Proje kapsamında, yaklaşık 40000 km2 olan deniz alanı ikiye ayrılmıştır. Projenin ilk yılı

olan 2018 yılında Hopa-İyidere arası (20000 km2) alan çalışılmıştır. Proje üç yıllık önerilmiş

olup, Oruç Reis Gemimizin hazırlık ve eğitim çalışmalarının tahmin edilenden daha uzun

sürmesi ile projenin diğer aşamalarına geçilemeyerek, sadece 2018 yılında proje

sürdürülmüştür. Hopa- İyidere arası alanın taranması için uzaktan algılama yöntemlerinden

faydalanılarak lokasyon tespit çalışmaları yapılmıştır. Uydu görüntülerinin incelenmesinde

doğru bir yaklaşım belirleyebilmek amacıyla, gerek sıcaklık haritaları gerek bulanıklık

haritaları için meteorolojik veriler kullanılmıştır. Deniz suyunun sıcaklığında veri doğruluğunu arttırmak amacıyla görüntü tarihleri, hamsi popülasyonuna göre TUİK verileri incelenerek

belirlenmiştir. Elde edilen tarihlere yönelik tüm alan (20000 km2) taranmış, görüntüler detaylı

incelenmiştir.

Proje kapsamında tespit edilen alanların yerinde örnekleme yapılabilmesi için, Recep

Tayyip Erdoğan Üniversitesi Karadeniz Araştırma Gemisi ile 01-20 Ağustos 2018 tarihleri

arasında Doğu Karadeniz deniz alanı kamp çalışması yapılmıştır. Araştırma Gemisi ile, anomali

gösteren (uzaktan algılama ile taranan 20 000 km2 alanın sıcaklık ve bulanıklık haritaları

oluşturularak belirlenen) Hopa- İyidere arası sekiz alan incelemesi için; CTD, derinliğe bağlı

su örnekleme ve alanlarda 1600 metreyi bulan derinlikte kepçe ile sediman örnek alımı ile par

geçirgenlik incelenmiştir. Su örnekleri Yeditepe Üniversitesine sediman numuneleri TPH

(Toplam Petrol Hidrokarbonları) özel akredite bir laboratuvarda, jeokimya analizleri ise

Kurumumuz Maden Analizleri ve Teknoloji Dairesi laboratuvarlarında gerçekleştirilmiştir.

Sediman ve su analiz sonuçlarında, iki alanda (Hopa ve Çayeli) yüksek TPH (Toplam Petrol

Hidrokarbonları) değerleri bulgusu yer almıştır. Bu çok önemli bulguyu, CTD değerleri de aynı

iki alanda hidrokarbon zenginliğine işaret etmektedir. İyidere de ise yüksek uranyum değerine

rastlanılmıştır. Ayrıca, toplam C (karbon) ve diğer ayrıntılı (çok sayıda parametreyi içeren) su

analizleri ise tüm lokasyonlarda derinliğe bağlı değişimler incelenmiştir. CTD ve tane boyu

analiz sonuçlarının yanı sıra Doğu Karadeniz’de yapılan arazi incelemelerinde sediman

numuneleri üzerine yapılan tane boyu çalışmaların sonucunda gaz hidrat potansiyelinin

mevcudiyetinin yüksek olasılıkta olduğu öngörülmektedir. Ön bulgular nedeniyle ayrıntılı

jeofizik ölçümü ve çalışmanın detaylandırılmasında fayda görülmektedir.