GIRIS
1963 yili is programi geregince uçakla uranyum aramalari yaninda fosfat aramalarinin da yapilmasi
verilen talimatlar beyanindaydi.
Aramalara mevzu olan fosfat sahalari Güneydogu Anadolu Bölgesi içinde olup bu mevzu hakkinda önce
birkaç test uçusu yapildiktan sonra bölgeler içinde detay ve yari detay olmak üzere 100-250 m aralikli ve
jeolojik formasyona dik olmak üzere 5 m, bazen de 10 m'den olmak üzere prospeksiyon uçuslari icra edildi.
Etüde mevzu olan paftalarda 1960 is yili programinda uçukla uranyum aramalari ifa edilmis ve
birbirinden farkli olmak üzere bazi kisimlarda aktivite farklasmasi verilmisti. Bugün etüde konu olan ve 1960
yilinda dahi bu bölgeler uranyum için kiymeti haiz olmayip da 1-2 background kiymetinde sahalar mevcuttu.
Bugün fosfat uçuslari için dikkati galip olan sahalar denebilir ki, 1960 yilinda bulunmustu.
Dikkate alinmasi icap eden ve fosfat uçuslari tavsiye edilen kesimlerde 150, 250, 500 m aralikli kuzeygüney
olmak üzere hat ve arazinin durumundun dolayi hat uçusuna müsait olmayan yerlerde münhani
uçusu ile 5-10 m'den olmak üzere fosfat uçuslari prospeksiyonu yapildi.
1963 yili is programi ekibe verildigi zaman fosfat uçuslari hakkinda hiçbir teknik malumat verilmemisti.
Hatta, bu hususta bir dilekte bulunuldugu halde bu istekte cevapsiz kalmisti. Fosfat uçuslari hakkinda gerekli
özel teknik malumat ve sartname ekipçe tanzim olundu ve uçuslar bu sekilde ifa edildi.
Teknik sartnamenin en belli basli noktasi ve hayati ehemmiyeti fazla olan kismi uçuslarin çok alçak
irtifadan yapilmasi hadisesidir. 4 ton agirliginda bir tayyarenin 5 m'den en fazla 10 m'de prospeksiyon
uçusuna sokulmasi ve bu sekliyle netice alinmasi enteresandir. Burada bir noktayi arz etmek isterim.
Müteahhit Vecihi HÜRKUS'un gerek tayyaresinin bu ise elverisli olmasi ve gerekse pilotaj kudretinin
maksimum seviyeye erismis bulunmasi islerimizin randimanli olmasina sebebiyet vermistir. Bunun için
Müteahhit Hürkus'a burada sükranlarimi ve tesekkürlerimi bildirmeyi vazife addederim.
Etüde mevzu olan paftalarda 1/25.000'lik olmak üzere parça parça etüt edildi. Her paftanin ayri ayri
izorad kiymetleri haritasi çikarildi ve ekte sunuldu.
Uçuslar esnasinda sürat mümkün mertebe en düsük sekilde tutuldu ve arazinin mümkün olan en
rasyonel sekilde etüdü yapilmaya gayret edildi.
Uçuslardan evvel sahrelerin muhtelif backgroundlari alindi ve her sahrenin de backgroundlari
alindiktan sonra ortam bir background tespit edildikten sonra tespit edilen anomaliler bu ortam backgroundin
üzerine ilave edilmek suretiyle sahalarin kiymeti ortaya çikarildi. Mazidagi ve Derik Bölgeleri'nin prospeksiyon
uçuslarinda background 1000 cps olmak suretiyle kabul edildi ve bunun üzerinde yükselen her bölge bizce
enteresan bölge olmak suretiyle degerlendirildi.