Projenin deneysel çalışmaları, MTA Genel Müdürlüğü MAT Dairesi Başkanlığı Teknoloji Koordinatörlüğü’ne bağlı Endüstriyel Hammaddeler ve Seramik Malzemeleri Araştırma Birimi ile Cevher Zenginleştirme Birimi laboratuarlarında ortak yürütülmüştür.
Madenciliğin teknolojik uygulamalar bakımından karmaşık dallarından biri olan kömür madenlerinde, çevre sorunlarına sebep olabilecek kaynaklardan biri proses artıklarıdır. Atmosfere açık olmaları dolayısıyla, yağış ve rüzgardan etkilenirler. Bölge iklimine bağlı olarak, doğrudan hava kirliliği yaratabilirler.
Genellikle termik santrallerde, sanayiin bazı alanlarında ve ısınmada kullanılan linyitlerimiz, tuvönan olarak mevcut halleriyle tüketildiğinde çevre sağlığı ve ekonomik açıdan sorunlar yaratmaktadır. Bu problemlerin en aza indirilebilmesi için uygun teknolojilerle kömür hazırlama ve zenginleştirme işlemlerine gereksinim vardır.
Bu bağlamda Tunçbilek havzası linyitleri, 1993 yılında hizmete alınan Ömerler Lavvarı’nda yıkama işlemine tabi tutulmaktadır. Saatte 600 ton yıkama kapasitesine sahip olan tesiste kömür, (-150+18 mm) ağır ortam teknelerinde, (-18+0,5 mm) boyutta ağır ortam siklonlarında ve bunlara ilave olarak ince yıkama devresine girmeden önce ayrılan -0,5 mm boyut fraksiyonu ise hidrosiklon + spiral devresinde yıkama işlemine sokulmaktadır. Bu yıkama devrelerinin artığı ise tikinerlere verilmektedir.
Çevre sağlığını koruma yasalarına göre tüketicinin gereksinimine uygun özelliklere sahip kömür elde edebilmek için kurulan Ömerler Lavvarı’nın tikiner çıkış artığı, yarattığı çevresel sorunlar yanında, 1812 Kcal/kg kalorifik değeri ile ekonomik olarak önemli bir kayıptır.
Bu kayıpların önlenebilmesi amacıyla 2006-2009 yılları arasında Kurumumuz ve TKİ’nin ortaklaşa yürüttüğü, TÜBİTAK tarafından da desteklenen “LİNYİTLERİMİZİN SARSINTILI MASA, MGS VE FLOTASYONLA ZENGİNLEŞTİRİLMESİ TEMİZ YAKIT ÜRETİMİ” konulu projesi Kurumumuz tarafından yürütülmüş ve 2009 yılı sonu itibari ile tamamlanmıştır. Bu proje çerçevesinde yaklaşık 1812 kcal/kg alt ısıl değere sahip (AID) artık malzemeden lavvar tesisine kurulan ek ünite ile 3500-4000 kcal/kg AID’ne sahip şlam boyutunda kömürler kazanılmaya başlanmıştır.
Bu projenin amacı, Ömerler Lavvarı’nın tikiner çıkış artık ürünlerinde, uygun yöntemlerle temiz kömür kazanımından sonra ortaya çıkan kil içeriği yüksek artığından, hem çevresel etkileri göz önünde tutularak, hem de ülkemiz menfaatleri doğrultusunda değerlendirilip değerlendirilemeyeceği sorusuna cevap aramak niteliğindedir.
Endüstriyel Hammaddeler ve Seramik Malzemeleri Araştırma Birimi laboratuarlarında teknolojik testleri yapılmış olan kömür artığı kil numunesinin sonuçları genellikle olumsuz olarak bulunmuştur. Ancak 1150 ºC ve 1330 ºC sıcaklıklarda pişirilmiş kömür artık kilinin XRD analizi yaptırılmış ve analiz sonucunda asidik karakterli refrakterlerden olan Silimanit fazının oluştuğu gözlenmiştir. Silimanit fazı bulunan kömür artığı kil numunesi refrakter sanayi için değerlendirilebilir.
Proje ekibi ile birlikte TKİ Kurumuna teknik ziyaret yapılmıştır. Teknik ziyaret sonrasında proje konusu ile ilgili yeni bir çalışma başlatılacağı bildirilmiştir. Bu nedenle TKİ ve TÜBİTAK MAM işbirliği ile bu projeye benzer bir projenin başlatılması sonucunda proje ekibi ile beraber projenin bitirilmesinin uygun olacağına karar verilmiştir. Bu projenin devamı olarak yapı sektörüne yönelik MTA projeleri Cevher Zenginleştirme Birimi'nde halen devam etmektedir.