Bentonit; esas minerali montmorillonit olan killer için yaygın ve ticari olarak kullanılan bir terim olup, en az % 85 montmorillonit içeren yumuşak kolloidal özellikli bir alüminyum hidrosilikattır.
Bentonitler alüminyum, magnezyumca zengin volkanik kül, tüf ve lavların kimyasal ayrışmasından oluşmuş, ana minerali montmorillonit olan killerdir. Bu grubun mineralleri dioktahedral ve trioktahedral kristal sistemlerinden oluşmuştur. En çok tanınan mineralleri montmorillonitin yanı sıra baydellit, nontronit, hektorit ve saponit’tir.
Ülkemizde çeşitli yörelerde kullanılan baş kili, çamaşır kili, bebe toprağı ve pekmez toprağı gibi killer de genellikle bentonit’tir.
Bentonit-bentonitik killer, suyla temasa geçince şişebilen, asitle aktiflendirilebilen, sondaj çamurlarını koyulaştırabilen ve geniş yüzey alanı gösterebilen bir kil mineralidir (Grim, 1968).
Endüstriyel kullanımlar için bentonitin değerlendirilmesinde kimyasal bileşimden ziyade fiziksel özellikler önemlidir.
Bentonitler; esas itibari ile suda şişen “Na-bentonit” bu özelliği daha az olan “Ara Tip Bentonit" ve suda şişmeyen "Ca-bentonit” olmak üzere 3 ana grupta toplanırlar.
Bentonitlerin kimyasal bileşimleri hangi tip bentonit oldukları konusunda kesin bir bilgi vermemekle birlikte yaklaşım sağlamak ya da tahmin yapmaya yardımcı olabilir. Eğer bir bentonitte Na20+K20/Ca0+Mg0 oranı 1 ve daha büyükse Na-bentonit, 1’den küçük 1/3’e kadar olanlar ara tip bentonit, 1/3’den küçükse Ca-bentonit olarak adlandırılır.
Bentonitler asit, soda (Na2C03), polimer ve benzeri reaktiflerle reaksiyona sokularak katkılı veya aktifleştirilmiş bentonit sınıflaması yapılır. Katkı maddesinin çeşidine bağlı olarak “Sodyum aktif bentonit”, “Aktif ağartma toprağı” veya “Polimer katkılı bentonit” olarak da adlandırılır.
Literatürde Na-bentonitler sondaj bentoniti olarak bilinmelerine rağmen Ca- bentonitler ise ağartma toprağı olarak bilinirler. Bentonitlerin en çok kullanım alanları sondaj, döküm, yağ sanayi ve diğer alanlardır.
Türkiye’nin bilinen en büyük Ca-bentonit yatağı Edirne-Enez-Yazır Köyü’nde olup, 3-4 yıldır özel bir firma tarafından işletilmektedir.
MTA Genel Müdürlüğünün 2011 ve 2012 yıllarında Trakya yöresinde yaptığı çalışmalarda Üst Miyosen yaşlı Ergene formasyonunda tespit ettiği bentonitik killer Ca- bentonit özelliğinde olup, büyük bir potansiyele sahip yataklardır.
Edirne-Enez-Yazır Köyü’ndeki özel bir firma tarafından işletilen yatak 1970 yılında MTA tarafından bulunmuş olan bir yatak olup, Hisarlıdağ Volkanitlerine bağlı olarak oluşmuştur.
Rapor Özellikleri | |
Rapor No | 11755 |
Rapor Adı | KIRKLARELİ-LÜLEBURGAZ-AKÇA KÖYÜ AR:201101353 (ER: 3278190) NO’LU IV. GRUP RUHSAT SAHASININ MADEN JEOLOJİSİ RAPORU |
Konu | BENTONİT |
Yer - Konum | KIRKLARELİ-LÜLEBURGAZ |
Dil | TÜRKÇE |
Yayın Tarihi | Ekim-2014 |
Yazarlar | Necmi KIRAL Aytaç TULUKÇU |
KIRKLARELİ-LÜLEBURGAZ-AKÇA KÖYÜ AR:201101353 MADEN RAPORU
- Markalar MTA
- Ürün Kodu: DR11755
- Stok Durumu: Stokta var
-
331,72TL
Etiketler: KIRKLARELİ-LÜLEBURGAZ-AKÇA KÖYÜ AR:201101353 (ER: 3278190) NO’LU IV. GRUP RUHSAT SAHASININ MADEN JEOLOJİSİ RAPORU