Bu çalışma, MTA Genel Müdürlüğü “Enerji Hammadde Etüt ve Arama Dairesi“
tarafından sondajlı aramalar sonucunda bulunmuş olan 306.73 milyon ton görünür re- zerve sahip
Isparta- Şarkikaraağaç ilçesi merkezi ve civarında yayılım gösteren kömür sahasının işletilmesi
esnasında karşılaşılabilecek yeraltısuyu sorununun tespiti ve işlet- meyi etkileyebilecek su
potansiyelinin ortaya konulması amacıyla yapılmıştır.
İnceleme alanında Paleozoyik’ten Kuvaternere kadar farklı yaşlarda litolojik bi- rimler mostra
vermektedir.
Paleozoyik; Meta kumtaşı, Meta silttaşı, Şeyl, Kuvarsit, Kristalize kireçtaşı, Do- lomitik ve
yumrulu kireçtaşı çökelleri ile, Mesozoyik; Kuvars, Kuvarsit, şist, kumtaşı, dolomitik
kireçtaşları, silttaşı ve ofiyolitik kayaçlarla, Senozoyik ise; Karbonat çimentolu konglomera,
kumtaşı, silttaşı, kiltaşı, Kuvaterner ise; yamaç molozu, Birikinti konileri ve alüvyonlar ile
temsil edilirler. Kömür, Pliyosen yaşlı Göksöğüt Formasyonu içerisinde oluşmuştur.
İnceleme alanını Kuzey, Doğu ve Güney’den çevreleyen Paleozoyik yaşlı Meta- morfitler, Kretase
yaşlı ofiyolitik seri ile Tersiyer yaşlı çökeller içerisindeki killi seviye- ler geçirimsiz
özelliktedir. Ancak ofiyolitlerin üst seviyelerindeki bozuşma zonlarında 1 lt/s lik küçük debili
kaynaklara rastlanmaktadır. Bu kaynaklar, genellikle kurak mevsim- lerde kurumaktadır.
Paleozoyik yaşlı mermerler, Anamas dağı kireçtaşları, Tersiyer yaşlı çökeller içe- risindeki
kumtaşı, konglomera ve kireçtaşı seviyeleri ile Kuvaterner yaşlı yamaç moloz- ları ve alüvyonlar
geçirimli birimleri oluştururlar.
Tersiyer çökellerinin, killi kireçtaşı , marn, silttaşı ve yer yer killi kum tabaka- lanması
gösteren seviyeleri yarı geçirimli birimler olarak kabul edilmiştir.
Yapılan ön etütlerden elde edilen verilerin değerlendirilmesi sonucunda 18 lokas- yonda su seviye
gözlem kuyuları açılmıştır. Bu kuyularda ve önceden DSİ ve Şahıslar tarafından tarımsal sulama
amacıyla açılmış olan, amacımıza uygun kuyulardan her ay su seviye gözlemleri yapılmış ve bu
bölgelerin yağışlı ve kurak dönemleri için su tablası haritaları çizilmiştir. Bu haritalar yardımı
ile yeraltısuyunun beslenme ve boşalma yönleri tespit edilmiştir.
Havzadan yüzeysel akışla boşalan tüm sular, Şarkikaraağaç Salur Çeltek köprü- sündeki DSİ Genel
Müdürlüğünce kurulan AGİ (Akım gözlem istasyonu) istasyonunda ölçülmüştür. Boşalım değerleri DSİ
Genel Müdürlüğünden, Meterolojik veriler ise Şar- kikaraağaç meteoroloji istasyonunca ölçülmüş
değerler olup, Meteoroloji Genel Müdür- lüğünden temin edilmiştir.
Son üç yağış yılı (2013-2014-2015) göz önüne alındığında; Bölgede yıllık ortalama yağış: 459.93
mm dir.
En düşük aylık ortalama yağış 2,2 mm ile Ağustos ayında, en yüksek ortalama
yağış ise 105,40 mm ile Aralık ayında görülmüştür.
Ortalama yıllık sıcaklık : 11.24 OC
En düşük aylık ortalama sıcaklık -1.50 OC ile Aralık ayında, en yüksek aylık orta- lama sıcaklık
ise, 23.20 OC ile Ağustos ayında görülmüştür.
2
Tüm hidrolojik ve hidrojeolojik veriler kullanılarak elde edilen sonuca göre, kö- mür işletme
sahasını etkileyebilecek Potansiyel su miktarının 18-25 milyon /m3 mertebe- sinde olabileceği
tespit edilmiştir.
Akifer karakteristiklerini tespit etmek amacıyla 4 gözlem ve bir pompa kuyusun- dan oluşan farklı
lokasyonlarda 6 adet pompaj grubu oluşturulmuştur. Her grupta pompa testleri yapılarak oluşan düşüm
konileri çizilmiş ve ayrıca akifer karakteristikleri hesap- lanmıştır. Buna göre;
İletkenlik ( T) : 10-3-10 -5 m2/s
Geçirgenlik ( K ) : 10-5 -10-7 m/s
Depolama Katsayısı : 10-1 – 10 -5 aralığında bulunmuştur.
Bulunmuş olan K (Geçirgenlik) değerleri; silt, ince kum litolojisine karşılık gelmektedir. Bu
değerler kömür yayılım alanı içerisindeki su taşıyan tabakaların litolojisi ile uyumlu- luk
göstermektedir.
Hidrojeokimyasal çalışmalar kapsamında yapılan değerlendirmeler sonucuna göre; Pompaj ve gözlem
kuyularından alınan örnekler hariç, drenaj alanı içerisinde dört farklı su tipi tespit edilmiştir
a ) Ca-HCO3’lı sular
b ) Ca – Mg – HCO3’lı sular c ) Ca – HCO3 – SO4’lı sular d ) Mg- HCO3’lı sular
Gz 13, Gz 16 gözlem kuyu suları ile P 2, P 3, P 4 ve P 5 pompaj kuyu suları benzer sulardır. Gz 13,
Gz 16 ve P 4 kuyularının suları hemen hemen aynı özelliğe sahip- tirler.
İzotop Hidrojeolojisi değerlendirilmesine göre;
Hidrojeoloji sondaj kuyularından alınan örneklerin izotop içerikleri güncel sulara göre daha
negatif, yani fosil sular sınıfına girmektedir. P 2 ve P 3 kuyu örneklerindeki yüksek trityum
değeri sığ güncel yeraltısuyu karışımının olduğunu göstermektedir.
Havzanın Kuzeydoğu ve Güneybatı’sında yer alan aynı yükseltilerdeki izotop içe- riklerinin farklı
olması bu bölgelerin yağış rejimlerinin farklı olduğunu göstermektedir.
Rapor Özellikleri | |
Rapor No | 13778 |
Rapor Adı | ISPARTA-ŞARKİKARAAĞAÇ KÖMÜR SAHASI HİDROJEOLOJİ ETÜT RAPORU |
Konu | HİDROJEOLOJİ JEOLOJİ |
Yer - Konum | ISPARTA-ŞARKİKARAAĞAÇ |
Dil | TÜRKÇE |
Yayın Tarihi | 2018 |
Yazarlar | Cahit ÖZGÜR Dr. İ. Noyan GÜNER Serkan DENİZ |
ISPARTA-ŞARKİKARAAĞAÇ KÖMÜR SAHASI HİDROJEOLOJİ ETÜT RAPORU
- Markalar MTA
- Ürün Kodu: DR13778
- Stok Durumu: Stokta var
-
659,28TL
Etiketler: ISPARTA-ŞARKİKARAAĞAÇ KÖMÜR SAHASI HİDROJEOLOJİ ETÜT RAPORU